Teško je gledaocima koji nisu ljubitelji superherojske fikcije u zadnjih par godina. Hiperprodukcija velikih studija će eventualno izmoriti čak i najodanije među sve većom publikom.
Nisam mrzitelj filmskih adaptacija, ali kao dugogodišnji obožavatelj američkog stripa (DC Comics lojalista većinu vremena), nisam ni nešto pretjerano impresioniran. Znam da čitaoci stripova (koji su čak i u Americi i dalje u poprilično niskom broju) uopšte nisu primarno tržište novih sjajnih blokbastera. Ništa bolji nisu tiraži stripova uz svu pompu koje filmovi s istim imenom nose zadnjih par godina. Čini se kao decenija. Ono što se nikada ne mijenja jeste da je Betmen (Batman) bestseler, kakvo god bilo stanje u industriji stripa. Nekada davno samo su filmovi o Betmenu bili redovne adaptacije.
U godini iza nas, vidjeli smo najamanje sedam filmova koji su dio već ustanovljenih zajedničkih univerzuma (Disney/Marvel, Fox/X-Men) ili su pokušali praviti nove (Warner Bros/Batman Vs Superman, Suicide Squad). Svi su zaradili sulude količine keša. Barem većina njih. Dobar dio filmova su bili osrednji ili čisti promašaji. Da budem pošten s tobom dragi čitaoče, nisam pogledao sve filmove sa spiska, uspio sam četiri ili pet. Ne znam za vas, ali meni su više nego dovoljno dva-tri blokbastera godišnje, zasiti se čovjek CGI efekata i zaglušujuće buke (u 3D-u).
Krenimo od početka godine. Valentinovo i premijera najnetipičnije romantične komedije odavno, koja je usput i anti-superherojski akcioni spektakl. Pričam, naravno, o filmu “Deadpool”. Iznenađenje komercijalnog uspjeha “18+” filma sa skromnim budžetom (što se primijeti u više od par scena) svakoga je zateklo. Film je preko noći postao najgledaniji “X-Men” film koji je Fox Studios ikada imao. To je posebna ironija, jer u stripu zadnjih dvadeset godina, Deadpool je bio samo neuspjeli X Men. Njegova popularnost od kultnog, ali manje poznatog lika raste nakon prvog pojavljivanja na velikom ekranu u extremno lošem “X-Men Origins: Wolverine” iz 2009. (za koji tvrdim da je najgori “X” film). “Deadpool”, akciona komedija koja je zadovoljila mnoge, zabavan je film i puno ugodnije iskustvo od pravog “X-Men” filma za istu godinu.
“X-Men: Apocalypse”, četvrti film Brajana Singera (Brian Singer) (rekorder po broju naslova među režiserima superherojštine), deveti u serijalu, ne donosi apsolutno ništa novo, osim mladih glumaca koje su stavili u stare uloge i sa istim pričama, sa namjerom da održe serijal koji ne prestaje od 2000. godine (da ne bi slučajno izgubili prava na likove). Profesor X i Magneto su najbolji prijatelji, pa ponovo postanu smrtni neprijatelji, pa su opet prijatelji – kao da sve to nismo već vidjeli. Po drugi put za deset godina (“X-Men: The Last Stand” se pojavio 2006. godine) odlučili su da prilagode najpoznatiju X-Men priču, “Dark Phoenix” sagu. Priča originalno datira iz osamdesetih, ali u par navrata su u X-Men stripovima, po potrebi, ponovo vaskrsavali i ubijali Džin Grej (Jean Grey). Ako su X-Men ”kao samo jedna gej metafora”, moja je lična teorija da je transformacija Džin u Dark Phoenix priča o neobuzdanoj i samouvjerenoj ženstvenosti te nemogućnosti najvjerovatnije impotentnog Kiklopa (Cyclops), vođe X družine, da odgovori na izazov. Ništa od toga nemamo u novom nastavku. Samo Sansu iz “Game of Thrones”, kao mlađahnu Džin, koja prolazi kroz pubertet. Poprilično sam se razočarao i nisam mogao vjerovati da ću par dana kasnije pogledati totalnu glupost od filma kao što je “Teenage Mutant Ninja Turtles: Out of the Shadows” (još jedna adaptacija stripa, ko bi rekao) i da će mi biti puno zabavnije iskustvo od novog “X-Men” filma. I jedan i drugi film su CGI bljuvotine, ali makar se ovaj drugi ne trudi biti ozbiljan. On je svjestan da je izgovor za prodaju igračaka i računa na nostalgiju.
Sljedeća dva studija znaju da rade to najbolje. Sukob titana, dva najveća spektakla ove godine, jedan u facu drugom: Warner Bros i “Batman Vs Superman: Dawn of Justice” protiv Disney/Marvel i “Captain America: Civil War”. Po meni, u pitanju su veoma slični filmovi, skoro identični. Gotovo da postoje jedan zbog drugog. Nakon najave da će nastavak Supermena biti borba s Betmenom, Disney/Marvel su lako korigovali svoje planove za “Avengers” i pripremili nadolazeći rat. Vjerujući prvobitnoj recepciji, jedan film je hvaljen u nebesa, dok je drugi prozivan kao najgora stvar ikad. ”Batman Vs Supeman” djeluje kao da gledate šest loših filmova u isto vrijeme, govorili su zli glasovi. Nisam im vjerovao. Glavni problem filma “Batman Vs Superman” je što mora biti temelj novog DC filmskog univerzuma, kao uvod za “Justice League”, koji izlazi ove godine. Nije mogao ni biti ono što jeste, nastavak “Man of Steel” iz 2013. godine, već su morali ugurati Betmena, jer se on dobro prodaje. Gledaoci su jasno prepoznali haotičnu strukturu filma (ili nedostatak iste). Ali, po toj istoj logici, onda bih ja mogao reći da je “Civil War” kao gledanje dvanaest loših filmova u isto vrijeme (ili trinaest, koliko ih već ima), jer nisam gledao sve Marvelove filmove (osim “Avengers”, prvih i drugih), jer većinu vremena nisam imao pojma šta se događa. Problem i jednog i drugog filma jeste taj što loše stoje sami sa sobom kao samostalni fimovi i dio su većih narativnih cjelina (reklamnih kampanja). Meni je dodatni apsurd bio zato što sam tek naknadno gledao “Captain America: Winter Soldier” koji je dobar samostalni film i puno bolji od svog nastavka “Civil War” (da ne bi neko pomislio da sam pristrastan i da ‘volim’ jedan brend više od drugog, koji mu je konkurentan).
Više me ljuti kada su u pitanju likovi koje znam još od djetinjstva, a koje loša korporativna strategija može osakatiti. Onaj Supermen i Betmen koje vidimo u ovogodišnjem filmu su strašne karikature samih sebe. Mislio sam da znam šta trebam ili ne trebam da očekujem od filma Zaka Snajdera (Zack Snyder), ali bio sam iznenađen nihilizmom finalnog proizvoda. Betmen je skoro pa fašista, oligarh koji ubija klošare na ulici i vozi tenk, dok batler Alfred dronom sije kolateralne žrtve. Ludilo. Još ako gledate u IMAX-u. Spektakl. Ben Aflek (Ben Afleck) kao neurotični Betmen (ala Frank Miller “Dark Knight Returns”) je definitivno jedna od boljih strana filma. Ali, kada se prašina slegla, ostao je gorak utisak. Prijatelj mi je rekao da su Supermen i Betmen ostali isti, nego da se samo u međuvremenu Amerika promijenila.
Kada već pričamo o politici u blockbusterima, moram vam priznati da mi više lično odgovara “Batman Vs Superman”, koji tematski propituje strah od strane prijetnje po Ameriku, ilegalnog imigranta, kakav je Supermen, te Sudnji dan nakon toga; dakle, unutrašnja politika SAD. Supermen je taj koji je van kontrole, treba naći način da se regulišu njegove akcije. Ili ga je potrebno eliminisati, ako ništa drugo, što je plan Brusa Vejna (Bruce Wayne). Betmen je u ovoj verziji konzervativac, gotovo pa republikanska ikona. Za razliku od filma “Civil War”, gdje se ikona privatnog vojno-industrijskog kompleksa Iron Man i Kapetan Amerika, stari patriota iz leda izvučen, prepiru oko toga da li trebaju ili da li uopšte smiju da intervenišu po suverenim državama cijelog svijeta. Dakle, vanjska politika SAD-a, ali ovo su možda već preozbiljne teme za kolumnu o pop kulturi. Ipak pričamo o likovima u šarenim kostimima.
Vrijedelo je gledati gotovo dva sata dosadnog filma zarad scene od jedva petnaest minuta u kojoj se šamaraju Supermen i Betmen, baš kao što mogu razumjeti Marvelove poklonike, koji su bili oduševljeni što su “Avengers” tukli jedni druge u ljetnom spektaklu. Još se i Spajdermen (Spider-Man) pojavio (Sony je napravio posao sa kompanijom Disney nakon finansijske katastrofe vlastite produkcije) da ga sjenom može sakriti Iron Man. Spajdermen nije prisutan na promotivnim posterima, kao iznenađenje za gledaoce. U doba interneta i kulture spektakla, svašta ću čuti.
Ono što vam želim reći jeste da to nisu nešto pretjerano dobri filmovi. Bilo ih je naravno još do kraja 2016. godine. Od oba studija po jedan. Ali, baš kao malo dijete koje je imalo previše slatkiša odjednom, bilo mi je muka i nisam imao apetita za “Suicide Squad” i “Doctor Strange”. Prvi me od početka nije zanimao, a iskreno izgledao mi je kao smeće, iako se iskreno nadam da će Warner Bros. uspjeti napraviti uspješan DC filmski univerzum. Ali, nisam ljubitelj relativizacije zla. A, to je moto filma. Za “čudnog doktora” sam čuo, on je najhipi heroj od svih, veliki sam poštovalac Stiva Ditka (Steve Ditko), tvorca stripovskih likova Spajdermena i Doktora Strejndža, ali nisam se mogao natjerati da odem u bioskop, jer sam bio iznerviran činjenicom da je jedino što mi se nudi četrnaesti u nizu Marvel film.
