Breaking Bad. The Sopranos. The Walking Dead. Lost. Six Feet Under. Mad Men. Dexter. Homeland. Game of Thrones. Rectify. Battle Star Galactica. Fortitude. Sons of Anarchy. Boardwalk Empire. House of Cards. Borgen. Bron/Broen. The Killing. True Detective. Trapped. The Fall. Deadwood. Luther. Broadchurch. The Knick. Sherlock. Penny Dreadful. Fringe. Top of the Lake. Peaky Blinders. Mr. Robot. Rome. The Wire. Black Mirror. Westworld. Stranger Things. Narcos. The Young Pope.
Spisak novih kvalitetnih serija je dugačak. Tokom posljednjih trideset godina, televizija je prošla kroz dramatičan razvoj koji je danas kulminirao visoko kvalitetnim serijskim programom. Godinama unazad, tačnije do početka novog milenijuma, serije su imale inferiornijiu poziciju u odnosu na film, što se u međuvremenu značajno promijenilo, pogotovo kada uzmemo u obzir da su one tokom četrdesetih i početkom pedesetih bile posmatrane kao integralni dio visoke kulture. Nedugo potom, zahvaljujući prije svega standardizaciji formata koja je uslijedila tokom druge polovine pedesetih, ova vrsta umjetnosti doživjela je svoj prvi krah.
Drugi zlatni period serija se, u zavisnosti od toga sa kim razgovarate i koga čitate, dogodio početkom osamdesetih, u periodu kada je M*A*S*H, sa svojih 121,6 miliona gledalaca, bio na vrhuncu slave. Međutim, onda se, početkom devedesetih, desio Linč (David Lynch) i promijenio sve, stvarajući tako siguran put za razvoj serija kakve poznajemo danas.
U trenutku kada je Linč odlučio da snimi “Tvin Piks” (“Twin Peaks”), mnogi vrhunski režiseri, producenti, kritičari, pa i glumci tog doba su smatrali da se on ovim postupkom zapravo prodao. Gledajući retrospektivno, sa ove tačke gledišta, ispostavlja se da je Linč bio daleko ispred svog vremena, jer je, uslovno rečeno, prorekao treće zlatno doba serija koje će praviti proslavljeni filmski reditelji poput Ridlija Skota, Spilberga, Soderberga, Finčera, Skorsezija, Sorentina i u kojima će glumiti proslavljeni filmski glumci poput Stiva Bušemija, Toma Hardija, Klajva Ovena, Entonija Hopkinsa, Kevina Spejsija, Džuda Loua i tako dalje, što je samo nekoliko godina ranije bilo nezamislivo.
Međutim, i pored svih novina koje su ove serije sa sobom donijele, promjena paradigme suštinski nastupa na prelomu između dva vijeka, kada počinje treće zlatno doba serija koje traje i danas, a označila ga je pojava dva televizijska giganta: “Sopranosi” (“The Sopranos”) i “Izgubljeni” (“Lost”). Iako je riječ o serijama koje možda nisu po svačijem ukusu, uticaj koje su one ostvarile na razvoj televizije, ali i način na koji je publika percipira, ne smije biti zanemaren.
“Sopranosi”, serija koja je sa emitovanjem počela zadnjih godina 20. vijeka, odnosno 1999, napravila je presedan stvaranjem lika Tonija Soprana, čija je kompleksnost generisala otklon od dotadašnjeg shvatanja pojma karakterizacija likova, pa u krajnjoj liniji i šta se pod istim podrazumijeva. Bilo je to vrijeme kada filmski glumac nije mogao tek tako prihvatiti televizijsku ulogu, jer bi to značilo da priznaje neuspjeh kao glumac, te da se odriče svog holivudskog statusa. Relativno nepoznat, glumac Džejms Gandolfini (James Gandolfini), kojem je povjerena uloga Tonija Soprana, u rekordnom roku je, zahvaljujući upravo načinu na koji je ovaj lik napisan, postao zvijezda i to isključivo na osnovu svog glumačkog talenta, kojim su kritičari diljem zemlje bili oduševljeni. Nikada do tada jedan televizijski glumac nije postigao takav uspjeh. Obično su zvijezde serija bili trećerazredni glumci, koji su na taj način pokušavali da dođu do slave, pa samim tim i do nekih boljih filmskih uloga (kao na primjer Džordž Kluni). Stvaranje uslova unutar kojih je glumcima pružena mogućnost, ali i prostor za igru, te dokazivanje i demonstracija njihovih talenata bila je novina za koju se svakako treba zahvaliti američkoj kablovskoj kući HBO, pioniru kvalitetnog televizijskog programa.
U vezi sa tim, treba imati na umu da je tradicionalna američka televizija sagrađena na temeljima ekonomske strukture, unutar koje pokušaj da se napravi serija vrhunskog kavliteta jednostavno nije imala smisla. U svom kanonskom obliku ova industrija je bila izgrađena oko svega nekoliko nacionalnih televizijskih stanica koje su na tržištu imale primat. Takva vrsta oligarhije, uslovno rečeno, u svojoj pojavnosti nije nudila prostor za takmičenje, niti bilo koji vid daljeg unapređenja. U ovakvoj paradigmi krajnji rezultat na koji smo mogli računati bile su prilično plitke serije namijenjene širokim narodnim masama.
