Žanr (franc. genre = rod, vrsta) raspodjela je specifičnih oblika umjetnosti po kriterijumima forme.
Umjetnička djela zasnovana su na ponavljanju i varijaciji, i upravo je ponavljanje ono što grupiše određena djela skupa, prema karakteristikama koje dijele. Tako nastaje ono što zovemo žanr.
Ali žanrovi nisu fiksni – stalno su u pokretu, bilo da se susreću i miješaju, ili se javljaju u podneblju u kojem ih nikako ne biste očekivali.
Donosimo vam žanrove nastale u međuvremenu, dok smo nastavili slušati o onima za koje odavno znamo, ali i one za koje vjerovatno nismo ni znali da mogu postojati.
Ostern
Ostern je istočno-evropska verzija američkog vesterna, izuzetno popularna u Sovjetskom savezu, Jugoslaviji, Istočnoj Njemačkoj i Čehoslovačkoj. Dok zadržava žanrovske i stilističke okvire svog američkog rodonačelnika, Ostern ne bježi od svog kulturološkog okvira.
Crveni vestern, ostern i boršč vestern nisu potpuni sinonimi. Pravi crveni vestern se dešava unutar američkog Divljeg zapada, dok se osterni dešavaju na ruskim stepama i uglavnom su smješteni u vrijeme Ruske revolucije.
Dok su zapadnjački junaci najčešće oštećene individue, na prelazu između civilizacije i divljine, istočnjaci su otjelovljeni društveni ideali, ideološki savršeno čisti prototipi ljudskog bića.
Iako imamo ideološki obojene zaplete – Kozaci kao negativci su jedan primjer – tu su i komična skretanja poput “Limunada Džoa”, čiji zaplet se vrti oko alkohola.
Filmovi: “Limunada Džo, ili konjska opera” (“Limonádový Joe aneb Koňská opera”), “Tjelohranitelj” (“Телохранитель”), “Bijelo sunce pustinje” (“Белое солнце пустыни”), “Transilvanci na Divljem zapadu” (“Pruncul, petrolul şi ardelenii”), “Sinovi velike mečke” (“Die Söhne der großen Bärin”)
Parkur filmovi
Film je definitivno uticao na video-igre, tu nema sumnje, ali sada je red na video-igre da utiču na film.
Jedan od prvih uticaj igara na film bio je takozvani “bullet time” efekat, koji poznajemo prvenstveno iz “Matriksa” (“The Matrix”). Ali, obratite pažnju na prisustvo pakura, iliti slobodnog trčanja, u igrama poput “Princ od Persije” i “Assassin's Creed”. Tu su igrači suočeni sa problemom prevazilaženja prepreka u prostoru, skakanja sa krovova, penjanja po zidovima i slično.
Pokret ljudskog tijela u urbanim sredinama je, pod uticajem video-igara, postao dominantna vrsta akcije u filmovima – ono što su ranije bili vestern dvoboji i automobilske potjere.
Filmovi: “Yamakasi”, “District 13”, “Princ of Persia”, “Assassin's Creed”
Bolivudski horor
Prirodno je da se žanr mijenja čim pređe iz jedne geografske lokacije na drugu, a pogotovo ako napravi ekstremnu kulturološku promjenu. Takav slučaj se desio sa migracijom horora u Indiju.
Bolivud je dovoljno jedinstvena pojava, vječno čudnovata zapadnjacima. Dodajte horor toj čudnovatosti i znajte da ne možete pogriješiti. Horor je migrirao u Bolivud 1949. godine, kada je nastao prvi domaći film “strave i užasa”, kako mi to volimo reći.
Riječ je o filmu “Mahal”, sa čuvenim Ašokom Kumarom (Ashok Kumar) u glavnoj ulozi. Slično šoku koji je Kadijevićeva (Đorđe Kadijević) “Leptirica” izazvala u SFRJ, “Mahal” je bio veliki uspjeh u Indiji.
Kroz horor, indijski reditelji često sprovode kritiku društva, patrijarhalnosti, političkog sistema i rodne neravnopravnosti. Slične teme su istraživane u hororima i u njihovim matičnim zemljama, ali interesantno je vidjeti jedan žanr kao priliku za kritiku.
Filmovi: “Mahal”, “Sees Saal Baad”, “Raat”
