Četvrta dodjela filmskih nagrada Akademije održana je u Los Anđelesu 10. novembra 1931. godine. Da je filmska industrija (da ne kažem umjetnost) već dobro bila uhvatila zamah, potvrdilo je prisustvo tadašnjeg potpredsjednika SAD, koji je u svom govoru odao priznanje “kreativnim stvaraocima najvećeg i najuticajnijeg svjetskog poduhvata – pokretnih slika”.
Bolje da je šutio. Čim nešto ima ogroman uticaj na masu, uskoro mora biti cenzurisano.
“SIMARON” (“CIMARRON”), 1931.
Režija: Vesli Raglz (Wesley Ruggles)
Uloge: Ričard Diks (Richard Dix), Ajrin Dan (Irene Dunne)
Nagrade: najbolji film, najbolji adaptirani scenario
Prvi vestern koji je osvojio nagradu Akademije za najbolji film. Sljedeći će tek biti “Ples s vukovima” (“Dances with Wolves”) 1990. godine. Takođe, ovo je prvi film koji je bio nominovan za sve postojeće nagrade, uključujući i pet najprestižnijih (za najbolji film, najbolju režiju, najboljeg glumca i glumicu i scenario).
A taj isti scenario je majstorski uradio Hauard Istabruk (Howard Estabrook) po popularnom romanu čuvene Edne Ferber, istoimenog naziva “Simaron”, koji je objavljen 1929. godine. Lovci na hitove su bili budni od najranijih početaka filma, očigledno.
Anyway, ovo je dosta razvučena epska drama, koja pokriva 40 godina razvoja Oklahome i njenih stanovnika na prelazu iz 19. u 20. vijek. Da se razumijemo, film je lijep, ali je vrlo često razvučen i dosadan.
Prva scena, trka za zemlju, vrlo popularni načini podjele indijanske zemlje krajem 19. vijeka među bijelim stanovništvom Amerike, ujedno je i najbolja (ili jedina dobra) scena u filmu. Tako nešto smo imali priliku vidjeti u onom filmu s Tomom Kruzom (Tom Cruise) i Nikol Kidman (Nicole Kidman) “Far and Away”, ali u “Simaronu” je puno bolje, življe i masovnije.
Pet hiljada ljudi se jurne preko polja i livada na zvuk pištaljke, na konjima, u kolima, u diližansama, na biciklima i jednociklima, pa i pješice, da se takmiče ko će uhvatiti bolji komad zemlje, po mogućnosti blizu neke rijeke. Tako je nastala Oklahoma.
Tu se zatekne i glavni junak filma, izvjesni Jensi Kravat, čovjek novinar i pravnik, pustolov i nježan muž i otac, sve u jednom. Žena mu ima još čudnije ime, Sabra Kravat, i oni se sele svakih pet godina u drugi grad i nešto rade kako bi ga razvili. Kao “Cigani lete u nebo”, otprilike.
Imaju i malog sina. kojemu je ime Simaron, što bi na jeziku čejenskih Indijanaca značilo nešto kao ‘slobodouman’ ili ‘divlji’. Takav je nekako taj Jensi. Još se svi grozno ponašaju prema indijancima i afroamerikancima, pa i Židovima i svima koji su drugačiji, sve negdje do pred kraj filma. Onda su već postali politički korektni.
Da ja skratim – bilo je dosta boljih filmova te godine, a bogami i uloga, i muških i ženskih. Neko je na Rotten Tomatoes napisao da je ovaj film dokaz kako se vremena i ukusi mijenjaju. Pretpostavljam da je bolje pročitati roman Edne Ferber.
“SKIPPY”, 1931.
Režija: Norman Taurog
Uloge: Džeki Kuper (Jackie Cooper)
Nagrade: nagrada za najbolju režiju
Nažalost, nigdje ne mogu naći ovaj dječiji film, tako da ga nisam uspio pogledati. A znam odranije puno o njemu, o malom Džekiju Kuperu, koji je bio prvo dijete nominovano za najbolju mušku ulogu, pa Normanu Taurogu, koji je bio najmlađi dobitnik nagrade za režiju (imao je tada 32 godine) sve do ove godine, kad ga je na tronu zamijenio Dejmien Šazel (Damien Chazelle) za “La La Land”.
Taurog je i kasnije bio poznat po tinejdž filmovima i napravio je mnoge mlade zvijezde, kao što su Miki Runi (Mickey Rooney), Džudi Garland (Judy Garland), Džeri Luis (Jerry Lewis), te čak ima i devet filmova sa Elvisom (Elvis Presley). Pretpostavljam da “Skippy” nije la–la film i obećavam da ću ga pogledati, jednom kad ga nađem.
“SLOBODNA DUŠA” (“A FREE SOUL”), 1931
Režija: Klarens Braun (Clarence Brown)
Uloge: Lajonel Barimor (Lionel Barrymore), Norma Širer (Norma Shearer), Klark Gejbl (Clark Gable), Lesli Hauard (Leslie Howard)
Nagrade: najbolja muška uloga Lajonel Barimor
Napokon ozbiljan film za velike ljude! “Savremena” drama iz 1930. o odnosu između oca, pravnika i alkoholičara (Barimor), i njegove kćerke, moderne, osione buntovnice, rastrzane između ljubavi ka ocu i još dva muškarca.
Kćerka je Norma Širer (Norma Shearer), naravno, opet odlična, zavodljiva, inteligentna, rasipna, nemirna, te na kraju i slomljena. Nju vole i Klark Gejbl i Lesli Hauard, sjajan dvojac koji ćemo vidjeti par godina kasnije kao neponovljive Reta Batlera i Ešlija Vilksa u “Prohujalo s vihorom” (“Gone with the Wind”). Klark Gejbl je u ulozi gangstera napravio tako sjajnu rolu i ostavio dobar dojam, da nakon ovog filma više nikad nije igrao sporedne uloge do kraja karijere.
Zgodan i markantan (još uvijek bez prepoznatljivih brkova), ali s velikim ušima, pravi je dokaz onog čudnog šta žene, zapravo, žele. Lesli Hauard je, kao i uvijek, smotan i jako dobar, da se svi pred njim posrame. Tako i završi na optuženičkoj klupi gdje mu se sudi za ubistvo, i tu briljira stari lav, Lajonel Barimor, kao njegov advokat odbrane. Da drama bude veća, Barimor je svojim umijećem na početku filma već izvukao Klarka Gejbla iz zatvora, zataškavši ubistvo koje je ovaj očigledno počinio, pa mu se na kraju sve vraća.
U finalu se odigrava čuveni monolog od 14 minuta, u kojem pred sudnicu i javnost baci svu prljavštinu svoje familije, pa i omiljene kćerke, zbog čega je, kažu, i dobio nagradu za najbolju ulogu. Ovaj film je, zbog slobodnih scena i upitnog morala, famozna cenzura iz 1935. bacila u bunker, u kojem je čamio sve do 2000. godine. Must see.
