Nenadano se na repertoaru jednog domaćeg bioskopa našao “Moj život kao tikvica” (“Ma vie de courgette”), dugometražni prvijenac još jednog evropskog autora. Kao i sve što se prezentuje u malom pakovanju, “Tikvica” je vizuelna, ali i narativna poslastica.
Ispred filma stoji Klod Bara (Claude Barras), koji se sasvim dobro snašao na nepoznatom terenu. U proteklih nekoliko godina, bili smo svjedoci nekoliko cjelovečernjih filmova koji su svojim tvorcima vizuelno i narativom predstavljali vrhunac autorskog rada. Takav je u SAD bio Horhe Gutierez (Jorge Gutierrez) sa svojom “Knjigom života” (“The Book of Life”), u Brazilu “Dječak i svijet” (“O Menino e O Mundo”) Alea Abreua, a u Evropi Mihael Dudok de Vit (Michael Dudok de Wit) sa “Crvenom kornjačom” (“La tortue rouge”) i sada Bara sa “Tikvicom”.
Klod Bara je već formiran autor, čiji je najveći uspjeh u festivalskoj karijeri film “Duh u konzervi raviola” (“Le génie de la boîte de raviolis”) iz 2006. godine. Na ideji za “Tikvicu” je počeo da radi prije gotovo 10 godina, mada korijeni sežu još nekoliko godina ranije, bar u pogledu likovnog potpisa. “Sveta brada”(“Sainte Barbe”), koju je 2007. godine radio u koprodukciji sa kanadskim NFB-om, izgleda kao prototip “Tikvice”, iako je on izrađen 2010. godine.
Švajcarska cjelovečernja animacija nije bez tradicije. Još 1969. godine su kao koproducenti učestvovali u filmu o avanturama čuvenog Tintina – “Tintin i hram sunca” (“Tintin and the Temple of the Sun”). Njihov najskuplji animirani film je “Maks i družina” (“Max&Co”), od prije 10 godina. Kvalitetom neuporediv sa “Tikvicom”, bio je i ogroman finansijski promašaj, dostigavši tek desetinu od predviđene zarade. Takvi neuspjesi mogu da liše manje kinematografije nove šanse da se dokaže, ali su, srećom, producenti “Tikvice” dobili drugu priliku.
Prvo što privlači pažnju jeste naziv filma – “Moj život kao Tikvica”.
Interesantan i neuobičajen naslov, koji u sebi sublimira sudbinu Ikara ili Tikvice, glavnog junaka filma. Prvobitni utisak dodatno pojačavaju uvodni kadrovi. Ikar ili Tikvica gradi kulu od limenki piva, koje njegova majka prazni danima. Potom ostaje bez majke kada je nenamjerno i crnohumorski ubija.
Ova dva detalja navode na pomisao da je u pitanju film za odrasle, prepun apsurdnih momenata i grotesknih šala. Zaista, “Tikvica” jeste film za nešto zreliju publiku, tinejdžere i sve starije od njih, ali osim uvodnog zapleta, ostaje podalje od radikalnog humora. Teme kojima se on bavi su primjeren sadržaj za publiku u brisanom prostoru između djetinjstva i odraslog života.
Prava snaga ovog filma leži u akterima priče
“Moj život kao Tikvica” je ekranizacija novele Žila Parija (Gilles Paris) “Autobiografija jedne Tikvice”, inače druga po redu, i prva animirana. Premisa filma je jednostavna – Tikvica, koji odrasta bez oca, spletom jako nesretnih okolnosti ostaje i bez majke.
“Ovdje sam jer mislim da sam ubio svoju majku”, govori u jednom trenutku filma.
Naivno dječije priznanje, ali i horor priča u jednoj rečenici. On se nađe u domu za nezbrinutu djecu, gdje se trudi da zadobije povjerenje ostale djece. Radnja se usložnjava kada se u domu pojavljuje novi stanar – djevojčica Kamil, koja preuzima ulogu pritajenog glavnog lika. Družina prolazi kroz niz peripetija, da bi stigla do, po neke, srećnog kraja. Naizgled, ništa o čemu već nije pričano. Samo vješta varka.
Za animirani film neobično, ali radnja nije ta koja vuče film. Prava snaga leži u akterima priče. Od trenutka kada Tikvica dospije u dom, pažnja biva u potpunosti preusmjerena sa sudbine jednog lika na sudbinu čitavog ansambla likova. Režiser je imao težak posao, jer čitav film traje tek nešto više od jednog sata, ali ga je odradio maestralno. Niz likova je razrađen do tančina, tako da ih osjećamo živim bićima. Jedna stvar koja ih sve povezuje – to što su ostali bez roditelja – ujedno je i najjača nit koja ih drži na okupu.
Utisak o živosti likova je upotpunjen sitnim detaljima: Bea stalno izlazi vani misleći da se majka vraća po nju, Ahmed ne voli policajce, Jujuba jede pastu za zube i konstantno priča o seksu…
Ti inserti iz njihovih života su predah u radnji, ali dodatno boje sliku o likovima. Pojedinačni likovi na platnu dobijaju malo prostora, ali ga iskorištavaju na najbolji mogući način. U ansamblu je najslojevitiji lik Simona (Sime, u domaćoj verziji), koji se iz iritantnog nasilnika razotkriva u dobroćudnog “usamljenog jahača”, koji glavnim akterima pomaže da stignu do onoga što traže – sreće i porodice.
Ansambl likova filma “Moj život kao tikvica”
Ako išta u ovom filmu može da parira brižljivo tkanim likovima, to je vizuelni aspekt filma. Iako neuporedivo manjeg budžeta od filmova koje stvaraju Laika ili Tim Barton (Tim Burton), tek se u nekoliko kadrova, koje ćemo kasnije pomenuti, ova činjenica može primjetiti.
Priču o likovnosti filma možemo ponovo početi od likova, tačnije njihovog izgleda. Oni su stilizovani, sa velikim očima i crvenim nosevima. Prijemčivi i vizuelno upečatljivi, u dovoljnoj mjeri da ih doživljavamo kao živa bića. I detalj Alise, koja kosom prekriva ožiljak na licu sve dok je ne uvjere u njenu ljepotu, ide u prilog tome. Tikvica je, zbog izbora plave kao primarne boje, na njemu najprepoznatljiviji. Takođe, animacija je besprijekorna i vrijedna hvale.
Ipak, ono što izaziva najviše pažnje jeste odlična scenografija, koja nadopunjuje dizajn likova. Zajedno sa izvanredno komponovanim kadrovima, dobijamo film u kome se svaki kadar može upotrijebiti kao ilustracija, nalik onome što radi Red Nose Studio.
Među svim tim kadrovima koji gode oku, nalazi se i jedna od rijetkih zamjerki na račun filma. Ona se odnosi prevashodno na kadrove u kojima Tikvica putuje u autu, pustim poljima sa tek ponekim drvetom. Ti kadrovi vizuelno odskaču od ostatka filma, prvenstveno zbog ne tako vještog digitalnog komponovanja različitih planova pozadine. Vizuelno, oni jesu svedeni, što ima uporište u radnji i premisi filma (sam i napušten Tikvica putuje u “zatvor”/dom). Bez obzira na sve, tih nekoliko kadrova nije na nivou ostatka filma i narušava, doduše neznatno, ukupan vizuelni dojam.
“Moj život kao tikvica” je već odavno započeo svoj veoma uspješan festivalski život. Za mjesec dana imaćemo priliku da ga pogledamo na Animafestu u Zagrebu, u kategoriji “Velikog natjecanja dugometražnog filma”. Potvrdu kvaliteta dobio je još i ranije, nominacijom za nagradu Američke filmske akademije.
Švajcarska animacija je dobila ogroman kredit i postala bitna kinematografija u svjetskim okvirima. Uspjeh “Tikvice” je dokaz da i male kinematografije, sa ograničenim budžetima, mogu da dostignu velike visine.
“Moj život kao tikvica” će se naći na Amazonu sredinom maja.
