Ridli Skot (Ridley Scott) je neimar svjetova. Čovjek jednostavno zna graditi slojevite, detaljne, bogate svjetove, koje ne možete zanemariti, šta god mislili o filmu koji gledate (ni jedno ni drugo se ne odnosi na “Egzodus”).
Uzmite samo prva tri filma, “Duelisti”, “Osmi putnik” i “Istrebljivač”. “Duelisti” (“The Duelists”) ne samo da su u panteonu prvenaca, već su, uz Vajdinog (Andrzej Wajda) “Dantona” i Kjubrikovog (Stanley Kubrick) “Beri Lindona” (“Barry Lyndon”), među najuvjerljivijim vizuelnim predstavama kraja 18. vijeka.
“Osmi putnik” (“Alien”) je iza sebe ostavio svemir Gigerovih ksenomorfa i drugih falusoidnih tvorevina, sluzi i ultrazvučnih šumova, koji nam je očigledno neodoljiv – za tri nastavka i tri prikvela neodoljiv.
“Istrebljivač” (“Blade Runner”) je posebna priča.
Nakon hita “Osmog putnika”, treći Ridlijev film se morao osloniti na vrijeme da zaradi svoj kultni status. Ali, i pored relativnog neuspjeha, svijet “Istrebljivača” je pokrenuo niz imitacija i postao rodonačelnik futurističkog neo-noar filma.
Skot se otvoreno trudi da svijet filma bude lik koliko i njegovi dvonožni žitelji. U “Istrebljivaču” ćete naići na kadrove koji potpuno zaustavljaju tok radnje, samo da bi vam dali pogled na unutrašnjost svijeta kojim Dekard lovi. Osut kišom, Vangelisovom muzikom, pokriven najlonom, u raspadu, pod onim ridlijevskim suncem, vječito u zalasku, smješten u neki hibridni Los Anđeles, “Istrebljivač” je u jednom kadru prepoznatljiv.
Sve ovo je godinama bio teret onome ko bi se usudio snimati nastavak filma. To, i gnjev hardkor fanova, koji neminovno kliču “svetogrđe”.
Pred nama je prvi potpuni trejler (da, došla su vremena da se trejler zove potpuni trejler, da bi se razlikovao od braće i sestara tizera, bazera, kvazara, upersa, daunersa…) nastavka, nazvanog “Istrebljivač 2049”, i pitanje se već postavlja – kliktati “svetogrđe“?
Šta nam informacije kažu?
Scenario je razvijen na osnovu knjiga Kevina Džetera (K.W. Jetera), bliskog prijatelja Filipa Dika (Phillip K. Dick), autora originalne knjige (“Sanjaju li andoridi električne ovce”) na kojoj je film zasnovan. Dik je Džeteru odobrio da nastavi Dekardovu priču, što je ovaj uradio sa čak tri nastavka.
Iz sinopsisa znamo da je Rajan Gosling (Ryan Gosling) u Harisonovim cipelama i da je, kao što naslov kaže, prošlo 30 godina od prvog filma, smještenog u 2019. godinu.
U redu, Gosling zna da bude kul, i nisu uzeli nekoga ko samo liči na Forda – sa “svetogrđa” smo prešli na “svetogr…”, i zaustavili se. Ubacili su tu i Džereda Leta (Jared Leto) i Robin Rajt (Robin Wright), ako se neko počne dvoumiti. Jeste da sve ovo malo znači, i film i dalje može biti za odvod.
Skota je zamjenio Deni Vilnev (Denis Villeneuve). Ovo i dalje zvuči kao odlična vijest – da je film prepušten reditelju sa vizijom, koji je, usput, svejedno morao da položi test za SF dozvolu, što je uspješno uradio sa “Dolaskom” (“Arrival”). Od “svetogrđa”, sad smo već zaćutali kod “sveto…”.
Džordana Kronenveta (Jordan Cronenveth) zamjenio je Rožer Dikins (Roger Deakins). Rožer Dikins! Za film koji se toliko oslanja na vizuelnost i atmosferu, vijest da ga snima jedan najboljih direktora fotografije u istoriji filma, svakako je bila dovoljna da stanemo na “sve…”.
Onda je došao trejler i podjelili smo se na one koji su zaćutali i one koji govore: “Jesi vidio kako senilni Ford glupasto trči?”
U suštini, sve u trejleru izgledao tako dobro, slojevito, detaljno, upijajuće, bogato, stilizovano, da Fordovo senilno zatrkivanje ne može da ne padne u oči – da su film uradili lošije, on bi se manje i isticao, što ga čini lakmus papirom, barem trejlera.
Trejler izgleda pametno i očigledno zadržava preokupaciju temom identiteta – jesam li replikant? – iz originala. Tu su neonski brendovi Atarija, piramidalni dvorci gospodara i opustošena spoljašnjost grada, nalik nečemu iz “Pobješnjelog Maksa” (“Mad Max”).
Između dehumanizovanog svijeta grada, koji stvara replikante za radnu snagu, i distopijske pustare spoljašnjosti, Goslingov lik, Kej, tražiće Fordovog Dekarda, i tražiće odgovore na pitanja.
Ford, sa istim onih stakleno-senilnim očima, kojima je u novim “Ratovima zvijezda” (“Star Wars”) dočekao mlade ljubopitljive Dđedaje, slične Goslingu, ne obećava. Koliko će Rajan smislenih rečenica uspjeti izvući iz njega, a koliko će morati sam, ili koliko će ostati u mraku – ostaje pitanje.
Naočigledniji problem je grijeh elegantnog podvaljivanja koji smo doživjeli sa pomenutim “Ratovima zvijezda”, i njihovim posljednjim nastavcima, koji su verbatim ponavljanja originalnih filmova, sa novim licima – pitanja ista, borbe iste, razrješenja ista, razvučena. Čak su i imena mladih nasljednika slična: Rej i Kej. Šta ovo treba da znači?
Može li Kej uraditi više od ponavljanja Dekardovog pitanja? I dolaska do Dekardovog odgovora?
Pitanje je za knjige Kevina Džetera i scenaristu Hamptona Fančera (Hampton Fancher) – dobro, nije stvarno, više je pitanje studija i istražinja tržišta, ali pravimo se da je drugačije.
Odgovore očekujemo 6. oktobra.
