Ova tamna strana je, paradoksalno, vrlo svijetla. Čisto bijela. Prva slova na nju su upisana 1987. godine, i to jedno B i jedno H.
Prije tri decenije, u Velikoj Britaniji je pokrenuta muzička promotivna mreža po imenu “Krv i čast” (“Blood & Honour”). U godinama koje su uslijedile, postala je poznata i ozloglašena širom planete, a danas je u mnogim zemljama i zvanično zabranjena.
Šraf koji je pokrenuo mašinu
Priča o “Krvi i časti” nedovojiva je od priče o bendu Skrewdriver, a priča o njima, opet, po mnogo čemu slična onoj o skinhed pokretu. Mjesto radnje svega pomenutog je Velika Britanija, a vrijeme sedamdesete godine prošlog vijeka.
Sredinom te decenije, u lučkom gradiću na sjeverozapadu Engleske, formiran je pank sastav Skrewdriver, predvođen pjevačem Ijanom Stjuartom Donaldsonom (Ian Stuart Donaldson). Bio je to jedan od mnogih pank rok i Oi! bendova koji su djelovali unutar skinhed supkulture, drugačiji od ostalih tek po nešto češćem nasilju na njihovim svirkama.
Sam skinhed pokret je tih godina prolazio kroz tektonske promjene. Estetski snažna i benigno buntovna supkultura djece britanske radničke klase eksplodirala je 60-ih, i već počela da se povlači, kada se pojavio pank i 70-ih vratio obrijane glave u modu. Međutim, novi talas je počeo da poprima političke crte, koje će podijeliti cijeli pokret u dva velika tabora – znatno čuveniji desničarski i javnosti manje zanimljivi, ali diskutabilno masovniji ljevičarski (R.A.S.H. – Red and Anarchist Skinheads, S.H.A.R.P. – Skinheads Against Racial Prejudice, i sl).
U cilju zaustavljanja rastućeg rasizma, britanska ljevica ‘76. pokreće kampanju “Rock Against Racism”. Kao odgovor desničara, dvije godine kasnije je u Lidsu organizovan prvi “Rock Against Communism” (RAC) koncert, koji će takođe prerasti u niz svirki, ali i naziv žanra pank bendova nacističke ideologije.
Skrewdriver je svoju transformaciju doživio na prelazu iz osme u devetu deceniju 20. vijeka. Nakon tri godine rada, “obični” pank bend se raspao, te se nakon još tri vratio u bitno drugačijem izdanju. Ijan Stjuart je okupio drugu grupu muzičara, a stihovi nove himne “Hail The New Dawn” (“See over the streets, the white man's emblem is waving / Triumphant standards of a race reborn”) istakli su njihovu kandidaturu za ono što će ubrzo i postati – ikone novoformirane RAC scene.
Uz lobistički i finansijski blagoslov političara, organizacija White Noise Club (WNC) razvija i promoviše ovu scenu, ali se uskoro suočava sa optužbama za pronevjere. Skrewdriver i drugi ključni izvođači napuštaju WNC, a Ijan Stjuart odlučuje da posao organizacije koncerata preuzme na sebe – i pokreće “Krv i čast”.
Nova “Bitka kod Vaterloa”
Naziv je preuzet iz mota Hitlerove omladine (“Blut und Ehre”), a često se u komunikaciji koristila i šifra 28, koja označava redne brojeve slova B i H u latinskoj abecedi. Od samog početka je to bio širi koncept, sa političkim djelovanjem i propagandnim časopisom, uz ogranke u mnogim državama. Ipak, organizacija koncerata je ostala temelj promocije ideja i regrutacije novih istomišljenika, a Ijan Stjuart je imao velike ambicije.
Želio je da za “Krv i čast” i njene koncerte sazna svijet, i odabrao nasilje kao najefektniji instrument za to. “Hajlajt” njegove karijere, ali i cjelokupne mreže, bio je koncert u Londonu, u septembru 1992. godine. Kako bi privukli pažnju nacionalnih medija, Stjuart i saradnici su započeli široku reklamnu kampanju za ovaj događaj, a brojni RAC fanovi iz drugih država su najavili svoj dolazak.
To je izazvalo reakciju javnosti, baš onakvu kakvu je Stjuart priželjkivao, i dalo mu prostor u vodećim medijima. Veče uoči koncerta, on je napadnut u pabu, odakle je izašao sa šavovima na glavi i tri zuba manje, ali još uvjereniji da se događaji odvijaju baš prema njegovom planu.
Centralna tačka plana bila je željeznička stanica Vaterlo, tada najprometnija u Londonu, na koju su ciljano usmjereni svi skinhedi koji su pristizali iz drugih gradova i država. Tamo ih je sačekala grupa ljevičara, odmah je došlo sukoba, a kada su pristigli huligani fudbalskih klubova Chelsea, Millwall, West Ham i Portsmouth, nastao je opšti haos. Uprkos satima nereda i desetinama povrijeđenih i uhapšenih, koncert je održan, a za “Krv i čast” su tada već svi saznali.
Poraženi, ali ne potpuno pobijeđeni
Iako je dobio “Bitku kod Vaterloa”, Stjuart je ubrzo trajno zaustavljen. Sljedeće godine je doživio tešku saobraćajnu nesreću i preminuo u svojoj 36. godini.
Njegova organizacija ja nastavila da živi i kroz muziku širi poruke fašizma, ali je već sredinom 90-ih naišla na probleme. Militantno krilo “Combat 18” (nazvano prema rednim brojevima slova A i H, inicijala propalog slikara iz Austrije), do tada prvenstveno zaduženo za obezbjeđenje koncerata, počelo je da preuzima primat. To je dovelo do raskola u organizaciji, ali i oštrije reakcije državnih organa prema njoj, pa je “Krv i čast” u novom milenijumu redom zabranjivana u Njemačkoj, Španiji, Rusiji…
Zabrane, slom huliganizma u Britaniji i jenjavanje skinhed pokreta doveli su do marginalizacije mreže, čije se svirke sada većinom održavaju u relativnoj tajnosti, u tijesnim pabovima, za nekoliko desetina ili stotina vrelih, ošišanih glava. Ipak, mreža je i dalje aktivna u mnoštvu država, od Kanade do Novog Zelanda, uključujući tu Srbiju i Hrvatsku.
RAC ideje, nazvane naci pank i hejt rok, danas su prisutne i drugim žanrovima. Tako je imenovan podžanr blek metala NSBM (National Socialst Black Metal), čiji je (ne)namjerni začetnik osuđivani Varg Vikernes (Burzum), član nekadašnjeg norveškog “Crnog kruga”, a predvodnici bendovi iz centralne i istočne Evrope. Sa druge strane spektra su izvođači koji ideje unose u mejnstrim, poput Šveđanke Sage, koja u maniru dirljivih pop balada pjeva o svojoj umirućoj rasi i tragičnom snijegu koji je osujetio arijevske “heroje” u pokušaju da “zaustave crvenu zvijer”. Povremeno u ovim vodama zapliva i neko poznatije ime žešćeg dijela scene, poput Fila Anselma (Phil Anselmo, Pantera) i njegovog već famoznog “pozdrava bijelom vinu”.
Međutim, medijski i kulturološki uticaj koji su imali Ijan Stjuart i njegovi ambiciozni poduhvati sa kraja prošlog vijeka ostali su nenadmašeni u domenu otvorenog širenja radikalnih desničarskih ideja kroz muziku. S obzirom na ponovni porast rasizma i ksenofobije na Starom kontinentu, biće dobro ako tako i ostane.
