Bila je to 1973. godina i Nikolas Roug (Nicolas Roeg) je upravo uspio napraviti jedan od najboljih horor filmova u istoriji forme, a u isto vrijme i jedan od najboljih britanskih filmova u filmskoj istoriji komonvelta.
Do danas, više od 40 godina kasnije, “Ne okreći se” (“Don't Look Now”) krivi vaša čula, pogađa vas tamo gdje ste mislili da ste nedodirljivi, gura vas u tugu, morbidnost i brujeći strah, skriva svoje putanje i motive od vaše pronicljivosti, priziva vam snove, i ostavlja vas željne za još.
Donald Saterlend (Donald Sutherland) i Džuli Kristi (Julie Chrisite) igraju bračni par skrhan tugom nakon smrti ćerke. Saterlend radi u Veneciji, na restauraciji tavanice jedne drevne crkve, Kristi je tu sa njim. Sreću vidovnjakinju koja ih uvjerava da “vidi” njihovu preminulu ćerku, i od tog trenutka sam pakao počinje sipiti, što iz mulja Venecije, što iz njihovih slomljenih duša.
Do danas je ovo jedan od najbolje montiranih filmova u istoriji, u kojem je Grejem Kliford (Graeme Clifford) rasprštao perje svojim umijećem – to je montažer koji je radio i sa Altmanom (Robert Altman) na “Images”, onda sa Pekinpoom (Sem Pekinpath) na “Konvoju” (“Convoy”), Rafalsonom (Bob Rafaelson) na “Poštar uvijek zvoni dvaput” (“The Postman Alyways Rings Twice”), na “The Rocky Horror Picture Show”, “The Man Who Fell to Earth” i još mnogim, mnogim kultovima.
Sve ove divote su “Ne okreći se” svrstale na top liste mnogih ljubitelja filma, ali stvari nisu bile toliko bajne u trenutku objavljivanja filma.
Najveći problem je bila scena seksa, sa Saterlendom i Kristi. Naime, Nik Roug je scenu snimio kao niko to tada – u potpuno dokumentarnom stilu. Kako je sama Kristi izjavila, “nije bilo prethodnika, nije bilo uzora” za tu scenu, i publika, a pogotovo cenzori, nisu bili spremni na tako nešto. Kada je film prikazan na BBC-u, scena je potpuno isječena. Američki cenzori takođe nisu dobro reagovali – džaba seksualna revolucija i sve to, ovo je ipak bilo previše.
Niko nije mogao vjerovati da su Saterlend i Kristi glumili tj. da se zaista nisu…
Prvi koji nije mogao vjerovati je bio Voren Biti (Warren Beatty), tadašnji životni partner Kristijeve. Nisu oni bili u braku, pa ni u stalnoj vezi, ali Biti nije mogao podnjeti to što je vidio u Rougovom filmu, ni to što su ljudi pričali.
Sujetni i ljubomorni Biti, tadašnji magnant i moćnik u igri američkih studija, čovjek kojeg se mnogo šta pitalo, odlučio je da stane ukraj filmu i uzvrati udarac. Osim što je, navodno, odmah uhvatio let za London da zahtijeva brisanje čitave scene iz filma, priča se (a pogotovo priča Piter Biskind u knjizi “Easy Riders, Raging Bulls”) da je Biti pokrenuo i ličnu kampanju bojkotovanja filma te vršio uticaj na američke cenzore da zagorčaju život Rougu i distribuciju filma u Americi.
Biti je očigledno bio posvećen svojoj osveti, jer film i nema bog zna kakav život “preko bare”, pa se i dalje vrti isključivo u evropskim krugovima.
Stvar je nedavno dotatno zakomplikovao Piter Bart (Peter Bart), bivši urednik časopisa Variety, koji je jedno vrijeme radio za Paramount studio. Bart u svojoj knjizi “Infamous Players: A Tale of Movies, the Mob, (and Sex)”, tvrdi da je bio prisutan na setu i da je jasno mogao vidjeti Saterlendov penis kako, citiramo, “ulazi i izlazi iz Krsitijeve”. Saterlend se ponovo oglasio povodom kontroverze i dao zvaničnu izjavu da je Bartova tvrdnja neosnovana, netačna i da on nije prisustvovao snimanju filma.
Ko zna da li je Biti imao osnova za bijes, ili da li mu je danas uopšte stalo (sigurno da nije), ali to nije ni bitno. Bitno je da se problem i dalje vuče po medijima, i 40 godina kasnije, i to u doba kada je sve dozvoljeno prikazati, da je jedan veličanstven film provučen kroz blato ljubomorom, lažnim moralom i sitnim strahovima, te da je glas o njemu stao kada je trebalo da preplavi čitav filmski svijet.
Čuli su tada mnogi za “Ne okreći se”, ali iz sasvim pogrešnih razloga.
