Teško je zamisliti koliko je bila iznenađujuća Morisijeva (Steven Morrissey) selidba u Los Anđeles iz Dablina 1996. godine.
“Površni, svojevoljno kičasti grad bronzanih, isklesanih torza, bazena, velikih automobila, holivudskih zvijezda i gangsta repera”, pisale su jedne britanske novine, “teško je djelovao odgovarajući potrebama stidljivog, knjiškog, suštinski engleskog umjetnika britkog humora.”
Ali, on je nestao u La La Lendu, živeći u vili mediteranskog stila na Holivud Hilsu, koju je izgradio Klark Gejbl (Klark Gable), a kasnije posjedovao F. Skot Ficdžerald (F. Scott Fitzgerald). Kada je Moz 2014. objavio blještavi “You Are the Quarry”, intervjuisan je, vjerovali ili ne, pored bazena na Beverli Hilsu.
Transplantirana Losanđeleskinja, naizgled priviknutija na bazene, velike automobile i holivudske zvijezde, Njujorčanka Lana Del Rej (Lana Del Rey) dijeli više od samo scenografije sa ikonom The Smiths-a. Veza je tu, u melanholiji, vintidž odeždi i strasnom kultu ličnosti, raspirenom provokacijom. Tu je, u prisvajanju stila kao sredstva suštine – ona može da bude “Brit lit”, on može da bude meta. Kao što je jednom rekao novinar Ken Taker (Ken Tucker): “Ona je Morisi sa boljim pućem”.
Prije pet godina, klip nazvan “The Charming Video Game” kružio je internetom. Spoj Del Rejinog YouTube hita “Video Games” iz 2011. i zvečećeg The Smiths pop klasika “This Charming Man” iz 1983. nije baš bio djelo genija, ali konceptualno, bio je blizu. Njihova zajednička estetizacija tuge nije bila toliko jasna tada, sa ranim hajpom i kasnijim reakcijama na Del Rejinu takozvanu neautentičnost, koja je bila dominantna tema razgovora. Lanin izazov je bio da dokaže kako izgradnja njenog svijeta ima ciljani značaj za nju kao glamuroznog avatara mraka.
Morisi je imao skoro suprotan problem kada su The Smiths izronili kao sumorni heroji. Iako razbarušeni frontmen nije imao medicinske potrebe za preuveličane naočari američkog zdravstvenog sistema, njegova neuklopljena, smotana i stidljiva prezentacija bila je široko smatrana potpuno iskrenom, jer je zanesenost bila dio Mozovog senzibiliteta od samog početka. Za razliku od klasičnih rokera, njihovog alkoholizovanog mačizma i hvalisave samoozbiljnosti, Moz je znao važnost povremene neozbiljnosti. I za razliku od drečavijih britanskih izvođača tog vremena, on je uživao u dvosmislenosti i pitanju “je li stvaran”?
S vremenom, Del Rejine muzičke sličnosti sa Morisijem su postajale jasnije. Ne, trip hop pakovanje i hip hop ritam “Born to Die” iz 2012. nisu prizivali intrigantne gitarske Smiths dionice Džonija Mara (Johnny Marr). Ali, Lanin zvučni eksperiment, “Ultraviolence” iz 2014. – ženske grupe šezdesetih poput Crystals, pjevači iz predrok ere kao što je Širli Bejsi (Shirley Bassey), pjevušenje u stilu Roja Orbisona (Roy Orbison), preuveličana sentimentalnost Enija Morikonea (Ennio Morricone) – sve je to ličilo na Morisija.
The Smiths su rođeni iz muzike ženskih grupa. Na kraju krajeva, Mar i Moz su se i povezali zahvaljujući B strani albuma grupe The Marvelettes, a Morisi je sarađivao sa pomenutom legendom filmske muzike Morikoneom na “Dear God, Please Help Me”, baladi koja nije daleko od Laninih. Nije tako čudno šetati od Lanine “Sad Girl” do Smiths-ove “Heaven Knows I’m Miserable Now”, od “Money Power Glory” do Mozove “All You Need Is Me”.
Oni ispoljavaju emocije, hvale se, pretvaraju svaku listu pjesama u drska umjetnička djela. Ona je opijena lošim momcima (i Džejmsom Dinom), njega privlače slatki i nježni huligani, grubijani i nasilnici (i Džejms Din). Umrijeti pored voljene osobe – bilo uz “Summertime Sadness” ili “There is a Light That Never Goes Out” – bio bi božanstven način da se umre.
Del Rejin album “Honeymoon” iz 2015. samo je povećao njenu sličnost sa Morisijem. Raskošna orkestracija albuma osvijetlila je njen ekspresivni glas i požudna, samoapsorbujuća smjenjivanja fraza – sigurno bi Morisi u jednom trenutku pomislio da otvori album sa “We both know / That it’s not fashionable to love me” da ona to nije uradila prva. Ukus starog svijeta na ovom albumu – sadržan u italijanskim stihovima i “kumovskoj” orkestraciji na pjesmi “Salvatore” ili latinskim perkusijama na “24” – u stvari se podudario sa flamenko gitarom i evropskom scenografijom Mozovog posljednjeg izdanja, “World Peace Is None of Your Business” iz 2014. godine. A kada je na džezom nabijenoj “Art Deco” izbacila sleng “So ghetto”, istakla je još jednu, manje komotnu tačku sličnosti između njih dvoje.
Čak će i najpovršniji poznavaoci Lane ili Morisija prepoznati njih dvoje kao konstantne izvore kontroverzi. Kod Del Rej se dio negativnih reakcija može, opet, povezati sa time što se njoj ne odaje priznanje da tačno zna kakvu igru igra kada bezizražajno izgovori “My pussy tastes like Pepsi Cola” ili da intervju sa citatom za naslove “Voljela bih da sam već mrtva”.
Kod Moza greška može da bude u tome što se od čovjeka koji nas je uvjeravao da je ljudsko biće i imao potrebu da bude voljen očekuje da vijesti iz svijeta tretira sa podjednako umilnom ranjivošću. Samo u posljednjih nekoliko mjeseci, on je iznio veoma kritikovanu izjavu o mančesterskom bombaškom napadu, optužio medije da su bili nefer prema francuskom fašističkom izdanku Marin Le Pen (Marine Le Pen) i prodavao majice sa likom Džejmsa Boldvina (James Baldwin) i natpisom “Black is how I feel inside”, koristeći stih Smiths-a sa toliko malo osjećaja prema rasnim pitanjima da biste mogli da pomislite kako se radilo o sračunatom trolovanju.
Često može da djeluje kako LDR i Moz dijele publiku kao da im je to posao, možda oni to tako i vide. Njihovi stavovi o spornim pitanjima su predmet debate jer, umjesto da na ovaj ili onaj način ponude moralnu sigurnost, u njima postoji element izvještačene stidljivosti. Od Lanine proglašene nezainteresovanosti za feminizam do Mozove lamentacije nad neuspjelim pokušajima atentata na Margaret Tačer (Margaret Thatcher), često čovjek ne može a da se ne zapita – je li to stav osobe ili persone? Kod ovo dvoje, razlika je, čini se, manje važna od čiste provokacije. Kako je Morisijev voljeni Oskar Vajld (Oscar Wilde) jednom kazao: “U situacijama od smrtno ozbiljne važnosti, stil, a ne iskrenost, ključna je stvar”.
Najveća sličnost između Lane Del Rej i Morisija možda nisu njihove turobne tendencije ili to koliko oboje cijene “He Hit Me (And It Felt Like a Kiss)”, već prije njihova sposobnost da se izdignu iznad svojih pjesama kao ličnosti, kao zvijezde, kao mitovi.
U trejleru za “Lust for Life”, Del Rejin peti studijski album, Lana visi u slovu “H” holivudskog znaka – referenca na Peg Entvisl (Peg Entwistle), mladu glumicu koja je skočila u smrt sa tog slova 1932. i o kojoj postoje glasine da ga i dalje obilazi. Pomislili biste da će se Morisi oduševiti tim potezom, uronjen u nakrcanu ikonografiju.
“I’m a living sign”, jednom je on pjevao, a to je bilo mnogo prije nego što je otišao u Holivud.
Izvor: Pitchfork
