Šta je pošlo po zlu?
Negdje od pretvaranja Ju Nesbeove (Jo Nesbø) knjige u scenario, preko hladnih snimanja u Norveškoj, pa sve do sobe za montažu, filmu “Snješko” (“The Snowman”) se nešto dogodilo.
Čak i prije prvog trejlera, film je na papiru izgledao sjajno. Slojevite, izrazito ljudske knjige norveškog majstora krimića već dugo vape za kvalitetnom holivudskom ekranizacijom, a režiser Tomas Alfredson (Thomas Alfredson) se činio više nego kompetentan da na velike ekrane prenese svu napetost i tenzije izvornog štiva. Nakon sjajnog horrora “Pusti pravog da uđe” (“Let The Right One In”) i špijunskog trilera “Krpar, krojač, vojnik, špijun” (“Tinker Tailor Soldier Spy”), nominovanog za tri Oskara, za očekivati je bilo da će Tomas nastaviti svoj niz poprilično dobrih ostvarenja.
Cjelokupnom uzbuđenju oko ovog filma doprinjela je i jaka glumačka postava.
Uz Majkla Fasbendera (Michael Fassbender), koji se smatra jednim od najkvalitetnijih glumaca svoje generacije, tu su i Šarlot Gejnsbur (Charlotte Gainsbourg), glumica iskaljena u radu sa kontraverznim Fon Trirom (Lars Von Trier), oskarovac Dž.K. Simons (J.K. Simmons), te Val Kilmer, čovjek za kojeg slobodno možemo reći da je, na svoj način, legendaran glumac.
Knjigu je za film prilagodio tim scenarista, a neka od postignuća svakog od njih su već pomenuti “Krpar, krojač, vojnik, špijun”, neo-noar remek-djelo “Vožnja” (“Drive”), te “Frank”, poprilično ekscentričan i originalan film sa Fasbenderom.
Dakle, uz ovako kvalitetan izvorni materijal i snažan temelj, koji se ogleda u sposobnom režiseru, talentovanoj grupi scenarista i sjajnoj glumačkoj postavi, ponovo se nameće pitanje: Šta je pošlo po zlu?
“Snješkov” glavni problem je to što ni u jednom momentu ne uspijeva gledaoca uvući u priču dovoljno da gledaocu bude stalo.
Nakon prvog, a posebno nakon drugog gledanja, uvidio sam da mi je za izbore sve i jednog lika potpuno svejedno. Napisani su plastično i plitko, te ne vidimo nikakav razvoj. Svi ostaju potpuno isti od prve do zadnje minute.
Ovakav tip filma, koji na momente podsjeća na Finčerov (David Fincher) film “Djevojka sa tetovažom zmaja” (“Girl With The Dragon Tattoo”), zavisi od sposobnosti scenariste i režisera da nas stave u glave svakog od slojevitih likova. “Snješko” u tome nije uspio.
Inspektor Hari Hul, u knjizi predstavljen kao čovjek pun demona i kontradikcija, a koji, u isto vrijeme, posjeduje istančan osjećaj za pravdu, u filmu je nevjerovatno jednodimenzionalan. Primjer toga je alkoholizam, koji se u knjigama provlači kao veoma bitan faktor njegove ličnosti, dok je ovdje samo mlako sugerisan kroz nekoliko replika i par kadrova ekspozicije. Isto kao i alkohol, mnogi aspekti njegove ličnosti i ličnosti drugih likova su jednako mlako predstavljene.
Sam Fasbender se čini nezainteresovano i umorno, što je razumljivo, s obzirom na to da je snimanje “Snješka” počelo samo dva dana nakon kraja snimanja filma “Assassin's Creed”, u kojem Fasbender igra glavnu ulogu.
Likovi Vala Kilmera i Dž.K. Simonsa su suvišni i nezanimljivi, te su uz to Kilmerove replike neobjašnjivo nasnimljene (dubb-ovane). Iako njihove zasebne priče donekle doprinose radnji filma, ne mogu se oduprijeti osjećaju da bi film, kada bi se njihove scene potpuno isjekle, ostao potpuno isti. Zapravo, kada bi se velik broj scena isjekao, te se film ponovo smontirao, konačni proizvod bi vjerovatno bio mnogo bolji.
Kada smo već kod toga, bitno je spomenuti koliko je montaža u haosu. Film na tom polju izgleda kao takozvani draft, nezavršena radna verzija. Postoji par tranzicija i sekvenci za koje je nevjerovatno da su ostale u finalnom proizvodu. Takođe, mnogi momenti koje smo vidjeli u trejleru, na primjer scene dramatičnih potjera, ubičinog poigravanja sa policijom i generalno scene sveukupnog osjećaja napetosti, nestale su bez traga.
Atmosfera, koja je od samog početka klišeična i koja ima vrlo izražen sindrom već viđenog, umjesto da služi kao portal gledaoca u svijet filma, radi nešto potpuno suprotno. Svako ko kaže da su Lubecki (Emmanuel “Chivo” Lubezki) i Injaritu (Alejandro González Iñárritu) na “Povratniku” (“Revenant”) popunjavali rupe u scenariju i ideji prikazivanjem divne prirode i okruženja, trebalo bi da pogleda “Snješka”. Kadrovi krajolika, koliko god na momente bili lijepi, ne doprinose apsolutno ničemu.
Muzika koja se provlači kroz čitav film je samo “okej”. Neshvatljiv je potez da se muzika, koju je za “Snješka” već uradio nevjerovatni Džoni Grinvud (Jonny Greenwood), ostavi po strani, zarad vrlo prolaznog soundtreka koji je završio u filmu.
Za katastrofu koja je “Snješko” teško je odabrati krivca. Glumci, koliko god nezainteresovano izgledali, svoj su posao barem profesionalno obavili. Isto važi i za sinematografiju i muzičku podlogu. Nezanimljivo je i mlako, ali služi svojoj svrsi, bar na tehničkom nivou, i možemo reći da na momente donekle dobro prenosi sumornu atmosferu knjige.
Krivica, dakle, leži u potezima režisera (i montažera, koje bi režiser trebalo da kontroliše), scenarista, producenata i, konačno, studija odgovornog za film. Namjerno ne govorim zaslužnog, nego odgovornog. Sam Alfredson je rekao da je produkcija čitavog filma previše zbrzana, da skoro 20% čitavog scenarija uopšte nije snimljeno, te da je snimanje u Norveškoj umnogome skraćeno kako bi se produkcija mogla prebaciti u London, što je, po njemu, kompromitovalo čitavu priču filma.
Olakšavajuća okolnost u vezi Alfredsona je i to da je u čitav proces uključen poprilično kasno, nakon čitavog haosa biranja režisera, tokom kojeg su validne opcije bili i Martin Skorsezi (Martin Scorsese), koji je ostao kao izvršni producent, te Ridli Skot (Ridley Scott).
Možemo se igrati đavoljeg advokata i stati u odbranu filma govoreći kako su Nesbeove knjige previše slojevite, likovi previše detaljni te priče previše zamršene, i to zaista pije vode dok se ne spomene film “Lovci na glave” (“Hodejegerne”). “Lovci na glave” je norveška ekranizacija Nesbeove knjige istog imena, koja je sa mnogo “slabijom” ekipom i skoro deset puta manjim budžetom od 3.7 miliona dolara uspjela nešto o čemu “Snješko” može samo da sanja, i time dokazala da je funkcionalno prenošenje Nesbeovih knjiga na veliki ekran definitivno moguće.
Ovakvog traženja krivca i dobacivanja vrelim krompirom se možemo igrati dugo, ali poenta ostaje ista. Nečijom krivicom ili stapanjem mnogih malih krivica, “Snješko” je katastrofalno loš film, pogotovo za one gledaoce koji su prije filma čitali knjigu, te, na njihovu žalost, u sale ušli sa jednako visokim očekivanjima.
Ekranizacije knjiga se mogu podjeliti u više kategorija: dobre, loše, bolje od filma, gore od filma, drugačije ili iste… “Snješko” se nalazi u onoj grupi u kojoj je zaista bolje pročitati knjigu, uživati u njoj, vratiti je na policu, te nikada ne čuti da filmska verzija postoji.
Naslovna fotografija: Universal Pictures
