Dobro je poznato da Poljaci znaju napraviti dobar film, ali ovo se lako previdi, jer filmovi poljske kinematografije nisu mejnstrim, pa su često jedini kojima smo izloženi oni koji se nađu na listi potencijalnih dobitnika Oskara. “Ida” nam je vratila Poljake na mapu prije nekoliko godina, ali je uzbuđenje splasnulo brzo nakon uručivanja zlatnog kipića.
Ovaj put ih na mapu vraćaju režiserke Agnješka Holand (Agnieszka Holland) i Kasja Adamik (Kasia Adamik) filmom “Pokot”, koji je takođe imao velike šanse da osvoji ovu nagradu i podigne zlatnu prašinu, ali izgleda da je ostvarenje prespecifično za Oskara.
Specifično je jer sadrži savršen omjer bezazlenog i ozbiljnog, a da pri tom ta bezazlenost ne utiče na ozbiljnost filma, već pruža autentičnost njegovim likovima. Specifično je i zbog teksta na kojem je bazirano, romana Olge Tokarčuk (Olga Tokarczuk) imena “Pređite svojim plugom preko kostiju mrtvih” (“Prowadż swój pług przez kości umarłych”), u kojem su odlično isprepleteni elementi trilera i fantastike, što je nevjerovatno teško, budući da je jedna od najbitnijih stvari u trileru upravo ta realnost, koja se ovdje ne podrazumijeva.
Agnješka Mandat (Agnieszka Mandat-Grabka) igra penzionisanu inženjerku, koja insistira da je svi zovu po prezimenu, Dušejko. Amaterski se bavi astrologijom, te predaje engleski u lokalnoj školi, djeci koja je obožavaju. Osim toga, ona je i radikalni egalitarista, ne priznajući da postoji bilo kakva razlika između ljudi i životinja, što je nezgodan stav ako se nalazite u ruralnoj oblasti, u selu gdje je lov drugi po bitnosti, odmah iza čvrsto patrijarhalnog katolicizma. Ipak, ona urliče od muke svaki put kada neko upuca bilo koje stvorenje iz šume, što režiserka često prikazuje grozno detaljno. Na Dušejkinu žalost, ovo je nešto što se dešava gotovo svaki dan.
Ubrzo nakon što misteriozno nestanu njena dva psa (njene kćerke, kako ih ona naziva), za šta sumnja da su krivi lokalni lovci, neko počne da ubija upravo te lovce. U skladu sa zvijezdama i godišnjim dobima, Dušejko insistira da lokalna divljač sprovodi osvetu nad svojim progoniteljima. Prisustvo životinjskih tragova i atmosfera koja ne pripada ovom svijetu, koju su kreirali direktori fotografije Jolanta Dilevska (Jolanta Dylewska) i Rafal Paradovski (Rafal Paradowski), svakako čine da ova tvrdnja djeluje sasvim moguće. Iako se može lako pretpostaviti u kom pravcu se kreće radnja, čak i ako niste čitali roman, film se u tom pravcu kreće na neodoljivo drugačiji način.
Režiserke Agnješka i Kasja pustile su da se misterija, koja i nije tolika misterija, odvija tokom čitave godine, dopuštajući da boje i teksture godišnjih doba postavljaju raspoloženje u svakom trenutku. One prikazuju aspekte trilera tokom mračnih mjeseci jeseni i zime, ujedno prikazujući i mnoge načine na koje duboka vjerovanja Dušejko izoluju od ostatka zajednice.
Međutim, one dopuštaju i da se film udalji od sopstvenog intenziviteta, kada se otopi snijeg. Proljeće dovodi Borosa, entomologa u posjeti, što dalje dovede do toga da se dva muškarca bore za njenu pažnju, situacija potpuno suprotna onoj tokom zime. Ali, kada se ljeto opet pretvori u jesen, film još jednom poprimi sablasan ton.
Ukoliko tražite klasični napeti triler, ovaj film vas vjerovatno neće oduševiti, jer je ljepota ovog filma u neobičnom – u suptilnim stvarima, poput činjenice da nijedan muški lik ne izgovori prezime Dušejko pravilno, u fantastičnim pejzažima koji imaju nešto neobično u sebi, što ne mogu tačno da odredim, u atmosferi koja je čas sablasna, čas magična, u svim tim osobinama koje Dušejko čine čudakom u očima njenih komšija, a koje je čine i potpuno autentičnim likom, i naposlijetku u jednostavnoj činjenici da je glavni lik žena u poznim godinama.
Osim Agnješke u glavnoj ulozi, ističu se i Viktor Zborovski (Wiktor Zborowski) u ulozi Matoge, Jakub Đerzal (Jakub Gierszal) u ulozi ljepuškastog IT tehničara, Patricija Volni (Patrycja Volny) u ulozi djevojke koja je sticajem nesrećnih okolnosti primorana da radi za lovokradice, Miroslav Krobot (Miroslav Krobot) u ulozi Borosa entomologa i Boris Šic (Borys Szyc) kao ozloglašeni lovac Vnetrcak.
Sve pohvale idu i režiserkama koje su ovaj projekat fantastično izvele i od naizgled jednostavne priče napravile fantastično komplekasan film. Ne smije ostati zanemaren i doprinos Antonija Lazarkjevica (Antoni Lazarkiewicz), koji je svojom muzikom upotpunio pomenutu atmosferu, od koje film toliko zavisi.
Naslovna fotografija: YouTube screenshot
