Od trenutka kada je Henri Hil (Henry Hill), čiju je ulogu u filmu Martina Skorsezija (Martin Scorsese) “Dobri momci” (“Goodfellas”) tumačio Rej Ljota (Ray Liotta), izgovorio rečenicu “otkad mogu da se sjetim, želio sam da budem gangster”, gledaocima je bilo jasno da ovo nije običan film o mafijašima.
Rijetki su oni koji negiraju kultni status ovog ostvarenja, kao i to da je Skorsezi produkcijom filma postavio veoma visoka očekivanja. Međutim, “Dobri momci” je mnogo više od mafijaškog filma. Ovo je i jedna od najboljih satira na temu američkog sna, film uspona i pada, te komedija i tragedija u jednom.
Baziran je na knjizi Nikolasa Pileđija (Nicholas Pileggi), čiji je naziv “Mudrac” (“Wiseguy”). Skorseziju je ova knjiga promijenila mišljenje o gangsterskim filmovima, jer je prije njeenog čitanja vjerovao da nema poente u snimanju ovakvih ostvarenja. Jedan od ključnih dijelova knjige je zloglasna pljačka iz 1978. godine, “Lufthansa heist”, u kojoj je opljačkan aerodrom Džon F. Kenedi (John F. Kennedy), a koja se pretvorila u zločin pod najdužom istragom u Americi. Čak i 35 godina kasnije, policija je i još uvijek istraživala ovaj zločin. Jedan od gangstera umiješanih u pljačku napokon je uhapšen 2014. godine. Njegovo ime je Vinsent Asaro (Vincent Asaro), a u vrijeme hapšenja je imao 79 godina. U novembru 2015, Asaro je oslobođen svih optužbi na Saveznom okružnom sudu u Bruklinu.
Tokom osamdesetih, kada je Skorsezi pročitao Pileđijevu knjigu, ono što ga je posebno zainteresovalo su bili detalji, pa je pozvao pisca i rekao mu da želi da napravi film. Rezultat je kinematografsko remek-djelo.
Nije iznenađenje da kultni film ima veze sa stvarnom mafijom, naročito sa mafijaškom porodicom Lukeze (Lucchese), a stvarna priča je jednako intrigantna kao ona koja je prikazana na velikom platnu 1990. godine. Glavna osoba iza ove pljačke, bio je mafijaš Džimi Burk (Jimmy Burke), u filmu Džimi Konvej, kog je igrao Robert De Niro. Pomoglo mu je nekoliko saučesnika, uključujući Parnela Steksa Edvardsa (Parnell “Stacks” Edwards), čiju ulogu je tumačio Semjuel L. Džekson (Samuel L. Jackson), i Tomija Desimonea (Tommy DeSimone), kog je glumio Džo Peši (Joe Pesci). Zajedno su uspjeli otuđiti pet miliona dolara u gotovini i dodatnih 875.000 dolara u nakitu.
U istoriji SAD nije zabilježena pljačka u kojoj je ukradeno toliko gotovine. Vrijednost novca koji je nestao 1978. godine se u današnjoj valuti procjenjuje na 20 miliona dolara. Ovo nije bio film, ovo je stvarni život sa stvarnim ljudima, koji su sproveli perfektan plan i izveli nemoguću pljačku, onu koja je promijenila organizovani kriminal u Njujorku, na više nivoa.
Ono što je uslijedilo je možda zapanjujuće u većoj mjeri. Naime, glavni organizator pljačke, Džimi Burk, poznat i kao Džimi Džent (Jimmy the Gent), morao je da provede mnogo neprospavanih noći u strahu da neko od članova njegove ekipe ne progovori policiji. Iz tog razloga je ubio ili organizovao ubistvo skoro svih koji su bili umiješani u pljačku.
Rođen 5. Jula 1931. godine u Njujorku, Burk je proveo većinu djetinjstva u sirotištu, gdje je često bio podvrgnut mentalnom, fizičkom i seksualnom zlostavljanju, koje je vjerovatno imalo krucijalnu ulogu u njegovom sociopatskom kriminalnom životnom stilu.
Imao je 13 godina kada ga je usvojila porodica Burk, što je trebalo da bude prekretnica na bolje, jer su ga oni lijepo tretirali, ali tinejdžer Džimi se odlučio na život kriminalca. Bilo kako bilo, nikada nije zaboravio da su ga Burkovi voljeli kao svog sina, pa se kasnije pobrinuo da nikada ne budu siromašni.
Imao je samo 18 godina kada je počeo da prosljeđuje falsifikovane čekove, prije nego što je uhapšen i osuđen na pet godina zatvora. Ono što je impresioniralo “mudrace” u to vrijeme je činjenica da Džimi nije rekao ni riječ policiji o umiješanosti drugih ljudi u ovaj zločin. Po izlasku iz zatvora, primila ga je porodica Lukeze, zbog čega je napredovao na sljedeću fazu svog života – ulogu bliskog saradnika mafije.
“Bilo je to veličanstveno vrijeme. ‘Mudraci’ su bili svugdje… Tada sam ja upoznao svijet, i tada sam upoznao Džimija Konveja. Nije mogao imati više od 29 ili 30 godina, u to vrijeme, ali je već bio legenda. Ušao bi na vrata i svi koji su radili u prostoriji bi poludjeli. Dao bi portiru 100 dolara samo jer je otvorio vrata. Gurao bi stotke u džepove krupijea koji su vodili igre. Šanker bi dobio stotku samo jer je održavao kocke leda hladnima”, način je na koji Henri Hil (Henry Hill) opisuje Džimija u filmu, a veoma je slično bilo i u stvarnom životu. Džimi je bio mentor Tomasu Desimoneu i Henriju Hilu tokom šezdesetih, a njih trojica su kasnije postali partneri i inspiracija za Pileđijevu knjigu i Skorsezijev film.
Policija nikada nije uspjela da sakupi dovoljno dokaza da dokaže Burkovu umiješanost u Lufthansa pljačku ili ubistva koja su sa njom povezana. Džimi je preminuo od raka 1996. godine.
