U trenutku tipkanja ovih redova, Geri Oldman (Gary Oldman) na našoj “oskarovskoj kladionici“ ubjedljivo vodi, sa skoro 60% glasova u kategoriji najboljeg glumca. Istovremeno, “Najmračniji čas“ (“Darkest Hour“) je dobio čitava dva glasa za najbolje ostvarenje prethodne godine.
Kada pomislite da publika nema ukusa (ili barem da Bosonogini čitaoci nemaju), sjetite se ovih brojki.
Jer “Najmračniji čas“ je baš to – kilav film sa moćnom glavom ulogom. A moglo je biti bitno drugačije da Džo Rajt (Joe Wright) nije usput odlučio da zabavan istorijski film pretvori u još jednu ispranu odu britanskoj gordosti kojima manje ili više naginje čitavu karijeru.
Rajt u svoju filmsku bitku ulazi baš kao Čerčil (Winston Churchill) u najveću svjetsku – hrabro, planski, okružen pravim saveznicima i bez mnogo odstupanja. Kompleksnoj istorijskoj temi, koja je imala dugoročne implikacije po sudbinu čitavog čovječanstva, Rajt pristupa iz sasvim suprotnog ugla. Kao potpuna kontra i samom naslovu filma i njegovoj suštini, Oldmanov Čerčil i njegovo naglo imenovanje za premijera nam se prikazuju kroz naočari zabave.
Čerčil ovdje nije omaleni državnik od epohalne važnosti (što je zaista i bio), već poročna politička karikatura vječito na granici genijalnosti i sumanutosti (što je takođe bio). Njegova sekretarica, koju glumi Lili Džejms (Lily James), tek je nešto smetenija i izgubljenija od Mendelsonovog (Ben Mendelsohn) kralja Džordža VI (George VI), onog čije govorne mane su 2011. nagrađene jednim od najbesmislenije uručenih Oskara.
I baš kod ovog filma se i “Najmračniji čas“ prelama. Oba pomenuta ostvarenja napetim, gorkim i sudbonosnim istorijskim trenucima prilaze sa pozicije čuvenog britanskog humora, s tim da “Najmračniji čas“ to čini za stepenicu-dvije kvalitetnije, onoliko koliko je Oldmanov Čerčil vještije izveden od Firtovog (Colin Firth) Džordža, a Rajtovi kadrovi atraktivnije posloženi od Huperovih (Tom Hooper).
No, na raskrsnici na kojoj je “Kraljev govor“ (“King’s Speech“) odlučio da produži pravo i na stanicu stigne kao lagano zabavan, umjereno pametan i sasvim simpatičan film, kojem je taj nesrećni Oskar, u stvari, više odmogao nego pomogao na polju dugoročne reputacije, Rajt je odlučio da skrene. Gdje, kamo, kuda, ne zna se. Prosto skrene.
Rajtov plan se usput raspada kao francuska defanzivna linija, sve zbog njegove neodlučnosti da li želi da napravi svojevrstan nastavak “Kraljevog govora“, ozbiljan istorijski film, propagandni pamflet za britansku veličinu ili ostvarenje o Čerčilovoj ličnosti. Ostavši nedorečen i/ili feleričan na svim ovim poljima, “Najmračniji čas“ postaje promašaj sui generis, u kojem najviše dominira onaj najiritantniji segment, ta opštenacionalna zaljubljenost u iskrivljeni odraz u ogledalu koji se očima i dalje pričinjava kao globalna imperija.
Uz režisera, Oldman usput gubi i ostale saveznike, prvenstveno Lili Džejms, čija uloga brzo upada u dosadne bezbojne kalupe i u njoj trajno nestaje. Tako Oldman vrlo brzo ostaje sam protiv svih, kao i Čerčil na zapadu Evrope tih nesrećnih godina.
“Najmračniji čas” bi mogao da oduševi samo dvije grupe ljudi – fanove Donalda Trampa (Donald Trump) i fanove Gerija Oldmana.
Prvi bi u ovom projektu mogli da pronađu kvaziistorijsko uporište za ljubljenje ekscentričnih, unaprijed otpisanih, potcjenjivanih i dopadljivo “narodskih“ lidera, čiji polarizujući javni istupi izazivaju ili zgražavanje ili oduševljenje, a kojima su čast, ponos i istorijska pozicija sopstvenog naroda na prvom mjestu, i za njih su spremni da žrtvuju hiljade pripadnika tog istog naroda. Svjesno ili ne, Rajt je svojim pristupom ličnosti glavnog protagoniste i njegovim djelima otvorio prostor upravo za to da neko u njemu prepozna i Trampa i lokalne, balkanske trampove, pa ih možda čak i stavi u istu ravan. Stoga i ne čudi što je od Američke filmske akademije stigla ta suštinski nezaslužena nominacija za najbolji film.
Ljubitelji Gerija Oldmana, sa druge strane, neće vidjeti ništa sem njega. Iako je i njega teško vidjeti ispod vrhunski odrađene šminke i protetike, par lucidnih očiju odaje da se tu negdje nalazi poznato filmsko lice, čijem punom zamahu upravo svjedočite. Svaki istinski ljubitelj filma koji bude gledao dodjelu Oskara za koji dan biće duboko podijeljen između toga da li da navija za Oldmana ili Dej Luisa (Daniel Day-Lewis).
Ipak, koliko god veličina kakva je Dej Luis zaslužuje da se od glume (navodno) oprosti još jednom zlatnom statuom, toliko više je Oldman zaslužio da napokon dobije prvu takvu. Njegov Čerčil je uloga koja će obilježiti jednu već grandioznu karijeru, sa kojom će se porediti sve prethodne i naknadne, zbog koje je vrijedilo i zdravlje žrtvovati, koja je na svojim širokim plećima donijela taj čitav film do Dolbi teatra.
Šteta je samo što malo čega osim nje ovdje i ima.
Naslovna fotografija: Focus Features
