Jedan drevni rimski prsten najverovatnije je inspirisao Dž. R. R. Tolkina (J. R. R. Tolkien) da kreira Prsten moći, poznat i još kao Jedinstveni prsten, oko kojeg će se kretati kompletna slavna epska saga “Gospodara prstenova” (“The Lord of the Rings”), kao i njen prikvel “Hobit” (“The Hobbit”).
Iskovan od strane Saurona ili Mračnog gospodara kako bi porobio stanovnike Srednje zemlje, Prsten moći može da vas učini nevidljivim. Ali, on izaziva i osjećaj anksioznosti ukoliko želite da se odvojite od njega. Takođe, crpi vašu energiju i dobre ljude pretvara u loše. Njegova zla moć je tako zapanjujuća da i mudri savjetnici poput Gandalfa odbijaju čak i da probaju da ga stave na prst.
Prsten se pojavljuje u “Hobitu”, kada Bilbo Bagins tokom jednog svog putovanja pronalazi nešto veoma posebno u Golumovoj pećini: “Jednu veoma lijepu stvar, veoma lijepu, divnu. On je našao prsten, zlatni prsten, prekrasni prsten”.
No, vratimo se malo unatrag.
Džon Ronald Ruel Tolkin je rođen u Južnoj Africi 1892. godine. Preselio se sa majkom i bratom u Englesku kada je imao tri godine, ali njegov otac je preminuo prije nego što se uspio pridružiti porodici. Njegova majka se uselila kod svojih roditeljima, a mladi Ronald nije pohađao školu, već se obrazovao kod kuće. Tečno je čitao i pisao već sa četiri godine, a postao je posebno vješt u botanici i latinskom jeziku, interesima koji su podstakli njegovo kasnije pisanje romana.
Prije nego što je postao otac epske fantastike, Tolkin je bio poznati profesor anglosaksonskog na Oksfordu, kada je pozvan da prokomentariše drevni prsten i druge relikvije.
Zlatni prsten pronašao je 1785. godine jedan farmer, dok je orao polje u Silčesteru. Ovo selo se nalazi zapadno od Londona, a u pitanju je najpoznatije arheološko područje, na kojem se nalazio grad okupiran tokom rimske invazije 45 godine n.e, napušten u sedmom vijeku, nakon čega više nije naseljavan.
Prsten je prosto bio izvanredan: izrađen od 12 grama zlata i sa prečnikom od 25 milimetara, bio je toliko veliki da je jedino odgovarao kada bi se stavio na palac ili preko rukavice. Bio je ukrašen glavom Venere, koja je nosila dijademu. Na njemu se nalazio latinski natpis, koji je glasio: “Senicianus živi sa Bogom”.
Rimski prsten je pripadao porodici Šut (Chute), pa se pretpostavlja da je farmer vjerovatno prodao prsten upravo njima. Riječ je o bogatoj porodici koja je boravila u Vajnu, u palati Tudor iz 16. vijeka u blizini Basingstouka, a ova palata je danas nacionalna baština. Šutovi su se bavili politikom, a komad nakita je ostao na njihovom imanju sve do 1930. godine, kada je zajedno sa vilom dospio u vlasništvo humanitarne organizacije.
Nekoliko decenija kasnije i nekih 160 kilometara dalje, pronađena je tzv. “ukleta tablica”, i to na rimskom nalazištu u Lidniju, u Glosterširu, lokalno poznatom kao Patuljkovo brdo. U pitanju je bila tablica sa natpisom kojim je Rimljanin po imenu Slivianus obavještavao boga Nodensa da je njegov prsten ukraden. Na kamenoj tablici je bila ispisano: “Bogu Nodensu. Silvianus je izgubio prsten … među onima koji nose ime Senicianus da nikada ne bude zdravlja dok ne vrati prsten u hram Nodensa”.
Arheolog ser Mortimer Viler (Sir Mortimer Wheeler), koji je vodio iskopavanja u Lidniju, brzo je primijetio vezu između tablice i prstena, pa je zato pozvao svog dobrog prijatelja Tolkina da 1929. godine ispita relikvije i prokomentariše kletvu, kao i neobično ime boga.
Da li su prsten, ploča, prokletstvo i Patuljkovo brdo inspirisali profesora? Teško je i pomisliti nešto drugačije. Samo godinu dana kasnije, Tolkin je u potpunosti uronio u pisanje “Hobita”, koji je objavljen 1937. godine. “Gospodar prstenova” je izašao 1954. godine i važi za jedan od najprodavanijih romana svih vremena, dok su filmske adaptacije sage takođe oduševile kritiku i publiku te postigle ogroman komercijalni uspjeh.
“Posebno je fascinantno vidjeti fizičke dokaze prstena iz Vajna sa svim njegovim vezama sa Tolkinom, kroz natpis koji ga povezuje sa prokletstvom”, navodi dr Lin Forest-Hil (Lynn Forest-Hill) iz Tolkien Society za The Guardian.
Danas, Tolkinova inspiracija se može vidjeti u Sobi prstena u palati u Basingstoku. Zapravo, potpuno renovirana palata predstavlja dostojnu stanicu za bilo kog turistu koji je ljubitelj knjiga, a ona takođe čuva pravo blago književne istorije, koja uključuje rijetke rukopise Džefrija Čosera (Geoffrey Chaucer), kao i lične biblioteke takvih književnih giganata kakvi su Radjard Kipling (Rudyard Kipling) i Džordž Bernard Šo (George Bernard Shaw).
Naslovna fotografija: New Line Cinema
