“Za mene je stil vanjština sadržaja; odnos stila i sadržaja, jednak je odnosu spoljašnjosti i unutrašnjosti ljudskog tijela, ne mogu se razdvajati”, rekao je Žan-Lik Godar (Jean-Luc Godard). Zaista, stil je parametar koji ideje pretvara u umjetnost. On zaista predstavlja polimorfno i transparentno platno na kojem umjetnik ostavlja svoj “bluprint”.
U životu, stil je ono što nas čini autentičnim. Stil nam nije neophodan kako bismo preživjeli, ali da bismo izrazili sebe – jeste. Kada pri prvom gledanju nekog filma, brzo zaključimo ko ga potpisuje – to je dobar znak da je reditelj izgradio svoj lični pečat. A, reditelji o kojima ćemo govoriti u redovima koji slijede, apsolutni su majstori ekspresije svoje posebnosti.
Džim Džarmuš (Jim Jarmusch)
Teško bi bilo pronaći još jednog režisera, koji bi obične likove opisivao crpeći maksimum ljepote i magije iz njihove rutine, na tako jednostavan, šarmantan i temeljan način kako to radi kultni američki režiser Džim Džarmuš. Poznat kao “osnivač indi kina”, Džarmuš je uspostavio svoj stil već u prvom dugometražnom filmu iz 1984. godine “Stranger Than Paradise”, koji karakterišu umjetnička konzistencija i idealistička nezatvorenost.
Karakteristični i vrlo svedeni u odnosu na narativne i ekspozicione motive, svi Džarmušovi filmovi do sada predstavljaju tek paradoksalne manifestacije običnog. Teško se oteti utisku da njegove priče besciljno lutaju u prostorno-vremenskom kontinuumu, između ostalog kao i njegovi heroji. Iza njegovih deliričnih kinematografskih meandrija, nazire se sjenka duboke humanosti, koja kroz svoju zamagljenost apsolutno prožima svaku poru njegovih djela.
Džarmuš se u filmovima fokusira na priču, a svi popratni efekti služe samo kako bi priča bila bolje realizovana.
“Svaka tehnologija treba da bude samo alatka, a vi kao autori treba da odlučite šta hoćete da kažete i da, u skladu sa tim, koristite onu tehniku koja će najbolje izraziti tu ideju”, rekao je Džarmuš.
Što se tiče njegove slikovne interpretacije, Džarmuš uvijek koristi specifične kinematografske tehnike, uključujući sporo kretanje kamere, koje u kombinaciji sa kredibilnom karakterizacijom, minimalističkim dijalozima i dominantnom upotrebom muzike, rezultira nepogrešivo autentičnim i nekako nostalgičnim rezultatom. U živopisnim bojama ili u crno-bijelim kontrastima, u takvim okvirima upoznali smo njegove osebujne likove i njihove avanture.
Džarmuš je jedan od svega nekoliko američkih režisera koji je uspio da, praveći upečatljive, tople, lične filmove nad kojima ima potpunu kreativnu kontrolu, obezbedi dovoljnu distribuciju da bi njegovo ime postalo poznato daleko od mejnstrima, ljudima sa istančanim ukusom.
No, za sebe kaže da je u umjetničkom smislu tvrdoglav i uporan, da želi da sve elemente i faze nastanka filma ima pod kontrolom, pa nerijetko sagorijeva od rada dok ne dobije željeni rezultat.
“Jasno mi je da kao takav nisam čovjek za Holivud. Nemam ništa protiv tamošnjih filmova, ali ja slijedim instinkt, a ne profit i zato radim sa svojom malom producentskom kompanijom. Najvažnije je da čovjek tačno zna kakav film hoće da pravi za bioskop ili za muzej ili iz unutrašnje potrebe”, zaključuje Džarmuš.
Naslovna fotografija: The Loft Cinema
