Fantastične scenarije i velike katastrofe je lako izmaštati, mnogo teže napisati kao, a najteže snimiti.
Možda još teže, jeste pravljenje i osmišljanje trikova, da bi se nevjerovatni zahtjevi scenarija i režisera oživjeli pred okom publike.
Ovo je priča o nepoznatim junacima iza kamere, koji su pomogli da misteriozna stvorenja, strašna čudovišta i čarobni svijetovi postanu stvarni, pa makar i samo za vrijeme trajanja filma.
Od samog početka, film kao medij, podrazumijeva specijalne efekte. Jedan od prvih majstora vizionarskog zadatka bio je Žorž Melijes (George Melies). Njegov film “Put na Mjesec” iz davne 1902. prvi put je upotrijebio minijaturu, a kasnije će režiser Fric Lang (Fritz Lang) tu tehniku donijeti do savršenstva, u svom SF remek-djelu iz 1927. “Metropolis“. Enrst Kunstmann koji je zanat kalemio u vojsci i na kameri, najzaslužniji je inovator iza ovog futurističkog djela. On je jedan od tvoraca “Schüfftan process-a”, tehnike osmišljene za ovaj film. Korištena u svrhu postavljana glumaca u minijaturnu maketu grada, ova tehnika podrazumijevala je korištenje ogledala da bi se slike glumaca projektovale u odgovarajućoj veličini. Fiktivni grad Metropolis u potpunosti je napravljen u maketi, a posebnom tehnikom snimanja i manipulacijom rakursa dobijen je željeni rezultat – pravi pravcati grad budućnosti.
Konstantin Irmen Tenš (Konstantin Irmen-Tschet), još jedan snimatelj i inženjer specijalnih efekata, bez kog slavno djelo nikad ne bi postojalo. Erih Ketelhunt (Erich Kettelhut) jedan je od najpoznatiji set dizajnera i tvoraca prepoznatljivog ekspresionističkog stila njemačkog filma rekao je: “Naslikao sam toranj 16×40 cm na tvrdom kartonu u fotorealističnom maniru, onako kako bi fotografski aparat uslikao”. Za jednostavnu scenu tračka svjetlosti koja prelazi preko tornja, Kunstman je nacrtao 1000 frejmova, svaki put brišući sijenku i dodajući odgovarajuću količinu crne na drugom kraju.
Kasnije dolazi do pojave takozvanih “matt pictures” ili maski, gdje bi umjetnici slikali pozadinu na staklu. Ova tehnika, bila je popularna u Holivudu, a posebno je zastupljena u “Čarobnjaku iz Oza” (The Wizard Of Oz- 1939 godine).
Naslikana maska je služila kao iluzija prostora – gledaoci bi imali osjećaj da se likovi stvarno nalaze na fantastičnim lokacijama. Ovo su zapravo preteče kolokvijalnog “zelenog platna”, jer se slikanjem određenim bojama takođe moralo paziti i na snimanje. Određeni dijelovi na naslikanoj pozadini su se zamračili pa se snimalo opet, istom rolnom filma. Korišten je VistaVision film, koji je reprodukovao fantastičnu boju za to vrijeme.
“Čarobnjak iz Oza” koristi ranu pojavu boje na filmu kao narativnu alatku. Kanzas je slikan u sumornoj sepiji, a Oz u predivnim vrištećim bojama. MGM studio je prednjačio u proizvodnji maski. Razlikovali su se od ostalih studija po upotrebi crne pozadine na koju se nanosila posebno formulisana boja. Zbog tog ljubomorno čuvanog procesa, njihove su maske bile prepoznatljive po mekom sjaju i sanjivim ilustracijama kao iz dječijih knjiga.
Efekat samog čarobnjaka izveden je vrlo jednostavno – prvo je snimljena njegova glava sa svim dijalozima, pa dio seta gdje je trebalo da se nalazi i onda je vješta ruka montaže stavila jednu sliku preko druge. Leteći majmuni urađeni su u potpunosti pomoću minijatura, dok je scena u kojoj se zla sjeverna vještica topi, postignuta uz pomoć platforme koja se spuštala. Sve ostalo, dočarala je, fantastična gluma.
Arnold Gilespi (Arnold Gillespie) bio je najduže zaposlena osoba u MGM-u, pa je radio i na velikom Ben Huru (Ben Hur). Šef specijalnih efekata – on je nadgledao veliki broj umjetnika koji su neumorno “rudarili” na ovom filmu. Morao je smisliti i tornado koji odvede Doroti (Dorothy) u Oz. Svoju istoriju pilota Gilespi je iskoristio kreativno, gledajući vjetrokaz. Odlučio je da tkaninu sličnu vjetrokazu suspenduje iz vazduha pomoću properela sa donjim dijelom pričvršćenim na vozilo. Kada se kreatura koordinisano pomjerala, to je izgledalo kao pravi pravcati tornado!
