Poslije kraćeg boravka na velikom platnu legendarni Mapeti (Muppets) vraćaju se tamo gdje im je i mjesto – na male ekrane, ili bolje rečeno, na video kanale striming servisa.
Kompanija Disney vraća sve voljene lutke i likove iz djetinjstva jednog naraštaja na platformu nove generacije sa emisijom „Muppets Now“ i to već sljedećeg mjeseca, a to najavljuje sa kratkim najavnim trailerom .
Čuveni “Mapet šou” pokojnog Džima Hensona (Jim Henson) neizbrisivo je utkan u podvijest ljudske kulture kao njen neraskidivi dio, i to onaj koji uvijek izaziva osmijeh na licu, što je činjenica kojom se malo stvari u toj kulturi može da pohvali.
Najpoznatiji televizijski žabac, a poprilično sigurno i najpoznatiji žabac uopšte – Kermit iz »Mapet šoa« ove godine slavi 65. rođendan, što je za svijet šou-biznisa impresivan broj, pogotovo ako ste zelena brbljiva lutka žabljeg lika, zaposlena na mjestu voditelja i pozorišnog organizatora; zaljubljena u prasicu sa čitavom gomilom pa, recimo, ne baš normalnih saradnika za leđima.
Slavljenik je inače od 1996. g. počasni doktor na koledžu Southampton, odsjek iz amfibijske književnosti, a formula za dugovječni uspjeh je (sudeći po Kermitovoj družini): dobar i duhovit scenario, voditelj koji daje utisak da je uvijek sve pod kontrolom, dobra muzika, slavni gosti (poželjne lijepe žene), kritika nadohvat ruke, posebno dobar lanac za bubnjara “Zvjerka” i naravno puno rada.
Iako Kermit ima mnogo godina izgleda jednako mlad kao i kada ga je pedesetih godina prošlog vijeka osmislio Džim Henson (današnji izgled nosi od 1969. godine), koji je svoju televizijsku karijeru započeo 1954. kao lutkar na lokalnom TV-programu u Vašingtonu. Henson je sljedeće godine osmislio noćnu petominutnu emisiju pod nazivom »Sam&Friends« koja je predstavila žapca Kermita.
Šezdesetih godina Henson i njegovi junaci redovno su gostovali u televizijskoj emisiji »The Jimmy Dean Show«. Ključni događaj u istoriji «Mapet šoa» ipak je poznanstvo Džima Hensona i Frenka Oza (Frank Oz) koji, inspirisani evropskim lutkarskim trupama i kontrakulturnim pokretima 60-ih, stvaraju potpuno novi koncept u lutkarstvu i TV-humoru uopšte. Prenoseći 2.000 godina staru umjetnost lutkarstva na televizijski medij, obavljaju njegovu modernizaciju, a koncept «Diznijevog» zdravog konzervatizma ukrštaju sa razbarušenom kulturom hipi i bitnik pokreta, stvarajući na taj način nešto potpuno novo.
Prvi korak prave kroz čuveni TV šou u formi dječje televizijske radionice “Ulica Sezam” (Kermit je imao ulogu novinara reportera) koji se počeo prikazivati 1969. godine baziran na, po mišljenju Hensona, najvažnijim faktorima za odrastanje djeteta u modernom dobu: dom, škola i televizija. Drugi korak (za Kermita daleko važniji) kreće u momentu kada Henson 1976. godine stvara definitivni koncept »Mapet šoa«.
Bazirani na brodvejskoj tradiciji mjuzikla i vodvilja, «Mapeti» su pozorišna trupa sastavljena od čitave galerije animalnih likova, šef parade je, naravno Kermit, a ostatak ekipe čini mnoštvo likova koji je svaki priča za sebe. Ukratko, stalna banda zadužena za pravljenje atmosfere i dočekivanje gostiju iz “stvarnog“ svijeta, uglavnom najvećih zvijezda šou-biznisa.
Parodirajući sve i svakog kroz ubitačni geg humor, kratke i duhovite rečenice pojačane jakom kinetikom lutaka (kad Mis Pigi udara nema dvojbe o njenim emocijama) uz vješto ukomponovane pouke namijenjene djeci – a još više odraslima, stvoren je čitav niz besmrtnih skečeva koji i danas jednako uspješno nasmijava, kao i u doba kad su stvoreni.
Krajnje jednostavan (humor+muzika+pouka+slavne ličnosti) ali i krajnje efektan koncept jednako zabavan kako dječjoj tako i onoj starijoj publici.
Da stvar bude čudnija, sam projekat, iako vjerovatno jedna od najvećih ideja u istoriji TV produkcije, ne uspijeva da se nametne glavešinama TV mreže NBC (kojima ostaje da budu zapamćeni kao akteri jedne od najvećih propuštenih prilika u istoriji šou-biznisa…) a simpatične lutke sele se u Veliku Britaniju pod producentsku pasku “ITV Network”.
U tom periodu od 1976. do 1981. nastaju tzv. klasični «Mapeti» (sa čuvenom uvodnom muzičko-plesnom špicom…) koji stiču svjetsku slavu, stvarajući od Kermita i Mis Pigi zvijezde ravne holivudskim starovima a emisija postiže veliki uspjeh i gledanost – 235 miliona gledalaca u više od 100 zemalja. «Mapeti» osvajaju tri EMI-ja i mnoštvo drugih nagrada.
Zbog velike popularnosti, Henson i Oz odlučuju da snime dugometražni film s njima, pa je cijela ekipa uskoro zaigrala i na velikom platnu u filmu »The Muppet Movie«, kojeg su kasnije slijedili i drugi filmovi “The Great Muppet Caper”, “The Muppets Take Manhattan”... A Hensonova ekipa širi svoje ideje kroz čitav niz drugih projekata – od lutkarskih dugometražnih filmova, kao što je to kultni “Tamni kristal” iz 1986. godine, preko igranog filma “Labirint” do of-serija kao što su “Muppets Tonight”, “Fraggie Rock” i Muppet Babies” , dok tehnike njegovog studija postaju nezaobilazne u mnogobrojnim filmskim i TV projektima. (Čuveni Joda iz “Star Wars” sage takođe je djelo njihovih ruku.)
Hensonov rad postao je neka vrsta biblije u svom žanru, od pravila da na televiziji (kao realističnom mediju) i lutke moraju da budu uvjerljive ako hoće postati zvijezde, do njegovih pionirskih eksperimenta sa naizgled nespojivim formama filmske i televizijske produkcije….
Hensonova hiperproduktivnost prekida se njegovom iznenadnom smrću 1990. godine, koja malo koga ostavlja ravnodušnom u svijetu šou-biznisa, dok Kermit izjavljuje: “Tata ništa ne brini radnja je još u mojim rukama, a ne Dobričinim.”
Radnja u stvari ostaje u rukama Hensonove djece i saradnika (Henson Television) koji nastavljaju u sličnom stilu radeći započete projekte, a 2003. nastavljaju nakon 20 godina pauze rad na novim epizodama “Mapet šoa”, uz povremene «Mapet» filmove, a stvari se definitivno sele na više nivo kad 2014. njegovi nasljednici ostvaraju njegov stari san o ujedinjenju sa «Diznijem».
«Mapeti» postaju dio «Dizni» imperije, a stara formula laganog parodiranja, uz neophodnu modernizacijeu radi hvatanja priključka sa aktuelnim dešavanjima dostojno nastavlja rad Kermita i ekipe. Nakon dva igrana filma, Dizni se odlučio da ponovo vrati šou kroz kraće serijske formate, iako neki od starih članova autorskog tima, poput Frenka Oza, nisu bili srećni rezultatima saradnje sa Diznijem.
Oz je nedavno istakao da je pogledao oba filma, ali samo polovinu serije, uz obrazloženje da Dizni jednostavno ne može da razumije ekipu koja stoji iza Mapeta, jer njegovi zaposleni sve posmatraju kroz zaradu.
“Dizni i ljudi koji zaista vole Mapete su se zaista trudili. I zaista su željeli da daju sve od sebe. Ali mislim da nisu shvatili da ne možete tek tako da postanete scenarista i počnete da pišete za Mapete. Riječ je o nama koji smo ovdje iza scene već 30 godina. O našoj vezi, ne o lutkama. Možete da osjetite našu vezu – vrlo smo osjećajni i zabavni. Ali Dizni posmatra to na drugi način. Oni to ne razumiju. Nikad to neće shvatiti”, dodao je čuveni glumac, režiser i scenarista.
Nama ostaje da budemo optimistični pa da sačekamo premijeru novih nastavaka i da ponovo čujemo legendarno: “It's time to play the music, it's time to light the lights…»
