Napraviti film je pobjeda sama po sebi. Napraviti karijeru i donijeti mnoštvo kvalitetnih dijela, koji imaju različit glas je odlika uspješnog režisera. Ali imati plejadu filmova od kojih je svaki jedinstven, nagrađivan i značajan je nešto vrlo rijetko i spada u svjetska čuda.
Pokazalo se da je izazov za filmadžije oduprijeti se iskupenju ponavljanja ili uzimanja projekata koji ne koriste u potpunosti njihov talenat. Čak i neki od najuticajnijih režisera kao što su Hičkok (Alfred Hitchock), Bergman (Ingmar Bergman), Čaplin (Charlie Chaplin) ili od modernijih poput Linča (David Lynch), Tarantina (Quentin Tarantino) ili braća Koen (Joel & Ethan Cohen) imaju poneki promašaj iza sebe.
Stvaranje jedinstvene i potpuno realizovane vizije, kao i mogućnost da se ista prevede iznova i iznova u sliku koju publika upija, to je karakteristika koju rijetki imaju.
Ova lista je pažljiv, ali nepotpun odabir filmadžija. U obzir su uzeti samo režiseri koji imaju sedam jedinstvenih projekata kao samostalni režiseri, budući da je to broj filmova koji neko može da snimi za promjenu jedne generacije ljudi i da ostavi najviše kulturološkog utiska.
Pola ove liste sastoji se od starijih režisera koji su preminuli, a druga polovina je i dalje živa.
01. Akira Kurosawa (1910-1998)
Gigant sa neuporedivim darom da naslika vizuelno remek-djelo. Najstariji režiser na ovoj listi, Akira Kurosava, bio je školovani slikar prije nego se fokusirao na režiranje filmova.
Mnogi japanski režiseri su bili jako produktivni za svoj životni vijek, uzmimo u obzir 40+ filmova koje je Jasuđiro Ozu (Yasujiro Ozu) snimio i 94 naslova Kenđija Mizogučija (Kenji Mizoguchi). A Kurosava nije ništa drugačiji: sve i jedan od njegova 32 filma snimljena tokom 60-ogodišnje karijere ima uzbudljivu priču.
Još jedan razlog njegovog velikog uticaja izvan Japana je što su uspješni režiseri bili njegovi bliski prijatelji. Od legendi poput Kjubrika pa do režisera novog Holivuda poput Spilberga (Steven Spielberg) i italijanskih majstora kao što je Felini (Federico Fellini), kao i skandinavskih specijalista poput Bergmana.
Zapravo, Leonova (Segio Leone) “Šaka puna dolara” je rimejk njegovog “Jođimba”, a Lukasovi (George Lucas) “Ratovi Zvijezda” su uzeli dosta od “The Hidden Fortress“. Dokazi nevjerovatnog uticaja Kurosave su svugdje u istoriji filma. Sva njegova djela su jedinstvena i nije ni čudo što ga mnogi smatraju prvim velikim azijskim autorom.
Vjerovatno je najpoznatiji po svojim samurajskim pričama kao što je “Seven Samurai” – koji je revolucionaran po epohalnosti. Psihološki triler “Rashomon” je podjednako brilijantan zbog tačke gledišta. Druga remek-djela kao “High and Low” su zapanjujuća zbog pažljivog skrivanja da bi vizuealno izgradili dramsku tenziju, kontrolišući pažnju publike na jednog lika, otkrivajući ko su likovi zapravo i sklapajući sve ovo u jedinstvenu cjelinu.
Njegov raspon je nevjerovatan: od istorijske avanturističke akcije poput filma “Ran” do roantične drame “The Idiot”. On je kinematografski sensei, a heroji njegovih filmova mu stoje na ramenima. Bez njega, mnogi režiseri ne bi postali ono što su danas.
02. Stanley Kubrick (1928-1999)
Filmadžija sa potpunom kontrolom. Čak i kad gledate Kjubrikove rane filmove, evidentno je koliko kontrole on pokazuje. NJegov anti-ratni film “Fear and Desire” bio je više eksperiment, ali vrijedan i efektivan debi. Napravio je dva solidna noira: debi “Killer’s Kiss” i kultni “The Killing” koristeći nelinearnu strukturu sa Sterlingom Hejdenom (Sterling Hayden) koji će kasnije igrati u jednoj od najboljih ratnih komedija ikad napisanih “Dr. Strangelove”. Politička satira sa savršenim pogledom na Hladni rat: oštra kao žilet i smiješna do pakla i nazad.
Kjubrik je postao predmet divljenja sa ratnom dramom “Paths of Glory” koja je bila smještena u Prvi Svjetski Rat. Ne zaboravimo i istorijsku dramu “Spartacus”, a ni činjenicu da nikada nije izbjegavao kontraverzne teme i tamnu stranu ljudskosti sa filmovima “A Clockwork Orange” i “Lolita“.
Njegova istorija bavljenja fotografijom pomogla mu je da predivno osvijetli svoje setove kao u spektaklu “Barry Lyndon“, a kasnije je psihološki horor učinio potpuno vizuelnim u “The Shining“. Isto je napravio i u ratnoj drami “Full Metal Jacket”. Iako je usavršio umjetnost adaptiranja, uspio je napraviti nove koncepte.
Zajedno sa Arturom Klarkom (Arthur C. Clarke) uspio je razviti dragulj svog opusa, enigmatični naučno-fantastični spektakl – “2001: A Space Odyssey”. To je jedan od najviše analiziranih filmova svih vremena, a Kjubrik je uzdigao žanr na neviđene visine i napravio subliminalno vizuelno djelo koje je takođe filozofski komad umjetnosti.
Začarao je publiku, zadnji put, filmom “Eyes Wide Shut” erotskim trilerom koji odiše misterijom. To je jedno od njegovih najpotcjenjenijih djela, a on je zauvijek ostao upamćen kao neko ko ima potpunu kontrolu nad projektima iako radi u strogim uslovima Holivudskih studija.
Potpuno je kontrolisao svaki asspekt svojih djela. Svaka slika je dala nivo intenziteta, originalnosti i hrabrosti. Zamislio je svoje filmove sa nevjerovatnom preciznošću, a koristio je sve moguće tehinke, usavršavajući svoje glumce, kamere i produkcijski dizajn kao i saundtrek i montažu. Kao što je Spilberg jednom rekao: “niko ne može bolje snimiti film od Kjubrika“.
03. Sergio Leone (1929-1989)
Majstor koji je razbio žanrovske konvencije. Serđo Leone je najpoznatiji po izumu podžanra “spaghetti western”. Sasvim zasluženo s obzirom da je njegov pokušaj vesterna bio izrazito osvježavajući u to vrijeme, sa likovima koji su neutralni i moralno neopredijeljeni, korištenjem muzike na inventivan način, te sirovim nastupima glumaca i montažom dinamitne energije.
Manifestovao je svoj stil najizrazitije kroz ravnotežu između dugih kadrova koji su trajali zauvijek i ekstremnih detalja. Koristio je cijeli spektar i kanvas. Rođeni italijan, Leone je upoznao kompozitora Enija Morikonea (Ennio Morricone) u školi i njih dvojica su postali nerazdvojni, praveći nezaboravnu filmsku muziku.
Uspio je napraviti skupocjene spektakle sa vrlom malim budžetom, kao npr. “dolarska triologija”, koja je ujedno zacementirala Istvuda (Clint Eastwood) kao kućno ime žanra. Takođe je to dalo Leoneu šansu da ode u Holivud i uradi svoj “Once Upon a Time in the West”. Među zvijezdama, Henri Fonda (Henry Fonda) je bio u odabran za ulogu zlikovca sa osmijehom. Legendarni film je brilijantna osvetnička drama koju otvara nepodnošljivo dugačak intro koji pametno postavlja tenziju.
Priča o meksičkoj revoluciji “A Fistful of Dynamite” je previđena kad je tek izašla, ali ima dosta detalja, efekata i tenzije, čime je stekla kultni status. Njegovo zadnje djelo je najdvoznačnije i najenigmatičnije. Radilo se preko deset godina, a Leone je htio da ispriča epohalnu priču o tri generacije židovske mafije u Njujorku. Odbio je da snimi “Kuma” da bi se fokusirao na meditaciju sopstvene američke triologije. “Once Upon a Time in America” je i dalje njegovo najbolje djelo.
Hrabri odlazak od vesterna, napravio je priču nevjerovatnog obima i dubine. Morikone je pogodio u metu svojim saundtrekom, a Leonovo remek-djelo je poslastica koju treba iskusiti. Dugo trajanje i spor ritam pomažu da se otkrije dublje značenje. Prepoznatljivi detalji u svim njegovim filmovima nisu ekstremni; oni evociraju određen ritam i osjećanje i dublju percepciju likova. Svi njegovi filmovi su jedinstveni.
